Trwa procedura wpisu do rejestru zabytków tak zwanego Domu Biura Odbudowy Stolicy

Biuro Odbudowy Stolicy rozpoczęło pracę 14 lutego 1945 roku. Zatrudniało 1,5 tysięcy ludzi od architektów i planistów, przez konserwatorów zabytków, malarzy i grafików, po rzemieślników i laborantów. Duży procent pracowników stanowiły kobiety, często po wydziałach architektury lub ASP. Do pracy przyjmowano także studentów.

Rys historyczny

Na deskach kreślarskich BOS-u powstawały plany nie tylko nowych domów wzniesionych na ruinach, ale także odbudowy warszawskich zabytków. W tym celu zorganizowano Wydział Architektury Zabytkowej, kierowany przez prof. Jana Zachwatowicza, który czuwał nad odbudową Starego i Nowego Miasta, Traktu Królewskiego i Łazienek.

Biuro Odbudowy Stolicy było współorganizatorem wystawy „Warszawa oskarża”, otwartej 3 maja 1945 w Muzeum Narodowym w Warszawie. W marcu i kwietniu 1945 przeprowadzono tzw. akcję czerwonych tablic: na obiektach zabytkowych, często całkowicie zburzonych, umieszczono ok. 800 charakterystycznych czerwonych tablic z orłem i białym napisem BOS – Budowla Zabytkowa, stanowiąca dokument kultury narodowej. Naruszenie stanu budynku jest surowo zakazane. Spełniły one ważną rolę w propagowaniu idei ochrony zespołów zabytkowych. W październiku 1945 BOS zaczął wydawać tygodnik „Skarpa Warszawska”, przekształcony później w „Stolicę”. Czasopismo stało się ważnym miejscem dyskusji urbanistycznych i społecznych dotyczących przyszłości miasta. Dla odbudowywanych z pomocą BOS domów zaprojektowano specjalną tabliczkę z cyrklem i napisem Odbudowa kraju.

Chcących odbudować stolicę były rzesze. Przyjeżdżali z głębi Polski, po to aby uczestniczyć w tym dziele. Byli to ludzie w bardzo różnym wieku – dojrzali i bardzo młodzi, często jeszcze studenci. Najstarsi naukę zdobywali często na uczelniach poza Polską, która w latach ich młodości wciąż pozostawała pod zaborami. Studiowali w St. Petersburgu, Berlinie, Karlsruhe, Monachium, Wiedniu i we Lwowie. W tamtych latach entuzjastycznej, a w dziejach Warszawy bezprecedensowej odbudowy, liczyły się każde ręce. Sławne hasło z warszawskiej kamienicy „Cały naród buduje swoją stolicę” jak najbardziej odzwierciedlało ducha tamtych czasów.

25 maja 2011 roku Archiwum Biura Odbudowy Stolicy zostało wpisane na światową listę programu „Pamięć Świata”, stanowiącą opracowany przez UNESCO spis najważniejszych dzieł i dokumentów wytworzonych w dziejach ludzkości.

Trwa procedura wpisu do rejestru zabytków tak zwanego Domu Biura Odbudowy Stolicy

Kamienica została wzniesiona na nowo rozparcelowanym terenie „Osady Karolin” w latach 1936-1937 przez architekta Maksymiliana Goldberga i Hipolita Rutkowskiego dla Maurycego Saidmana. Posiada trzy numery administracyjne: Chocimska 33, Skolimowska 4 oraz Skolimowska 6. Modernistyczne budynki przetrwały w dobrym stanie II wojnę światową, w związku z czym w latach 1945-1952 przeznaczono je na siedzibę Biura Odbudowy Stolicy i redakcję tygodnika Stolica, skąd wzięła się popularna nazwa Dom Biura Odbudowy Stolicy.

Ale pierwsza siedziba BOS znajdowała się w kamienicy Ludwika Tarnowskiego (Spółdzielczego Stowarzyszenia Mieszkaniowego Ministerstwa Robót Publicznych) przy ul. Kowelskiej 4 na Nowej Pradze. W lutym 1945 sekretariat BOS został przeniesiony do kamienicy przy ul. Chocimskiej 33. Szybko zwiększające zatrudnienie BOS zaczęło także wykorzystywać sąsiednie kamienice przy ul. Chocimskiej 35 oraz przy ul. Skolimowskiej 1 i 3, dom przy ul. Sędziowskiej 3 na Ochocie, a także ocalałe pawilony Szpitala Ujazdowskiego. W najmniej zniszczonych dzielnicach, na Bielanach, Żoliborzu, Mokotowie i Saskiej Kępie, powstały lokalne pracownie BOS[10]. Wydział Architektury Zabytkowej utworzył oddziały na Starym Mieście i w Łazienkach Królewskich. Duża grupa pracowników Biura wraz z rodzinami mieszkała m.in. na osiedlu domków fińskich na Jazdowie.

Za; MWKZ, UM