Dwa warszawskie zabytki wystawione na sprzedaż. Co to dla nich znaczy?

Od dekad stoją i niszczeją co oznacza, że miasto, które zarządza tymi dwoma zabytkami kompletnie ma na nie pomysłu. Obie kamienice są w rejestrze zabytków – Ciepła 3 w całości, Twarda 28 front, a oficyny w gminnej ewidencji – co w teorii powinno gwarantować im ochronę prawną. Czy na pewno?

Twarda 28 i Ciepła 3 będą wystawione na sprzedaż

Gdy zabytek przeszkadza inwestycji, ograniczeniu kosztów, zwiększeniu zysków i wielkości przychodów to czy ma szansę przetrwać? Mowa o kamienicy przy ul. Twardej 28. To ostatnia taka kamienica na Woli. Deweloperzy mówią to samo, ale mają na myśli zupełnie co innego. Jedni i drugi chcieliby zająć się budynkiem przy rondzie ONZ. Jedni chcą go zachować i odnowić, drudzy zburzyć. Wszyscy wiedzą, że to „relikt historycznej zabudowy miejskiej XIX-wiecznej Warszawy, która w wyniku powojennych przekształceń całkowicie zniknęła z tego fragmentu miasta”.

16 lat temu wykwaterowano  ostatnich lokatorów tłumacząc to złym stanem budynku i zawilgoceniem konstrukcji. Dziś jest jeszcze gorzej. Jeśli żadne działania nie zostaną podjęte być może wkrótce nie będzie czego chronić, bowiem konstrukcja sama się rozsypie.

„Moim zdaniem kamienica jest zdecydowanie warta opieki i odnowienia – jest jednym z niewielu zachowanych w tych okolicach historycznych budynków, a także jedynym reliktem dawnego przebiegu ulicy Twardej, obecnie podzielonej Al. Jana Pawła II, rondem ONZ i ul. Prostą – tak sześć lat temu komentował sprawę varsavianista Ryszard Mączewski. – Uważam, że gdyby zmienić ją w luksusowe mieszkania (jak ma to się odbyć z „Pekinem” na rogu Złotej i Żelaznej), to z jednej strony nie będzie szpecić ronda ONZ, a z drugiej będzie doskonałym przypomnieniem, że ta część miasta ma starszą historię, niż współczesne biurowce i bloki osiedla „Za Żelazną Bramą”.

Sprawa wystawienia tych kamienic mocno niepokoi w świetle wydarzeń w 2019 roku, kiedy to firma developerska Skanska po cichu rozebrała jedną z oficyn, o czym pisaliśmy na naszych łamach, mimo, że kamienica jest w ewidencji zabytków. Obecnym właścicielem obydwóch ostańców jest miasto (nieruchomością zarządza wolski ZGN), a cała dokumentacja przygotowana pod wyprzedaż trafiła już do Biura Mienia m.st. Warszawy. Na miejscu przedwojennych oficyn tych kamienic, w latach 90tych powstały budynki, które rozebrano w 2018 r. Przy okazji rozbiórki wzmocniono konstrukcję kamienicy przy Twardej „stelażem”.

W miejscu rozebranych budynków z lat 90-tych (za kamienicami – kawałek tego placu widać na zdjęciu po lewej stronie) plan zagospodarowania dopuszcza budowę 180-metrowej dominanty, czyli czegoś podobnego do znajdującego się na przeciwległym krańcu Ronda ONZ wieżowca Rondo 1. Ta działka została kilka lat temu nabyta przez firmę Skanska, ale czy po wpisaniu kamienic do rejestru zabytków nie zmieniła właściciela? Tego nie wiemy. Ciekawe czy obecny właściciel działki na tyłach kamienic „dokupi” też Twardą 28 i Ciepłą 3, żeby poszerzyć sobie inwestycyjną możliwość? Niezależnie kto nabędzie nieruchomości, będzie musiał się liczyć z ich ochroną prawną. – komentuje portal Kamień i co? i zwraca uwagę na coś jeszcze.

Sprzedaż sprzedażą, rozumiemy że dzielnica chce je zbyć i mieć problem z głowy, ale to wciąż zastanawiające, że 3 z 5 wyłazów dachowych w kamienicach przy Twardej 28 i Ciepłej 3 od ponad pół roku są otwarte. Czy można to jakoś racjonalnie wytłumaczyć „wentylowaniem” pomieszczeń przed wystawieniem nieruchomości na przetarg? Jesień, zima, zaraz wiosna, a tu dalej to samo. Warto wspomnieć, że remont konstrukcji dachowej i zabezpieczenie Twardej 28 kosztowało kilkaset tysięcy złotych z miejskiej kasy. Dostające się do wnętrz opady raczej nie poprawiają stanu zachowania obiektów zabytkowych. No nic, wniosek do Konserwatora o przeprowadzenie kontroli to chyba jedyne dostępne narzędzie.

Do sprawy odniósł się też portal Tu było Tu Stało:

Kamienice przy rondzie ONZ przy Twardej 28 i Ciepłej 3 mimo wpisu do rejestru (2019) stoją niezagospodarowane i niszczeją. Miasto, które jest właścicielem obu nieruchomości, nie ma na nie pomysłu i chce sprzedać kamienice  (nieruchomościami zarządza wolski ZGN). Istniejący w tym miejscu plan zagospodarowania przestrzennego dopuszcza budowę 180-metrowej dominanty.

Przypomnijmy, że kamienica Lejba Osmosa przy Twardej 28 powstawała w dwóch etapach: w 1895 roku ówczesny właściciel działki Adam Adamski zdecydował się na budowę w południowej części działki budynku frontowego wraz z dwoma oficynami.W 1911 roku działkę nabył Lejb Osnos. Najprawdopodobniej w latach 1918-19 zbudował drugi budynek frontowy i oficynę w północnej części działki przy narożniku Ciepłej. W czasie II wojny światowej, w latach 1940-1942 kamienica znajdowała się w dzielnicy żydowskiej, na terenie tzw. Małego Getta. Pólnocny budynek frontowy został uszkodzony podczas wojny. W 1956 roku wytyczono al. Marchlewskiego (obecnie al. Jana Pawła II) a w 1963 ciąg ulic Prostej i Świetokrzyskiej przecinając bieg ulicy Twardej. Zbudowanie w 1965 roku obecnego ronda ONZ dodatkowo odseparowało fragment Twardej przy zbiegu z ulicą Ciepłą. Kamienica Osnosa oraz jej sąsiadka przy Ciepłej 3 są jednymi w tym miejscu pamiątkami dawnego układu sieci ulicznej zachodniej części Śródmieścia (obecnie Woli). Co ciekawe mimo zniszczeń wiele elementów oryginalnego wyposażenia zachowało się we wnętrzach kamienic.

zdj. Tu było Tu Stało, Patrycja Jastrzębska, Kamień i co?