„Sztuka widzenia. Nowosielski i inni” w Zamku Królewskim w Warszawie
Zamek Królewski w Warszawie we współpracy z Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu, przygotował wystawę poświęconą Jerzemu Nowosielskiemu, jednemu z najciekawszych współczesnych malarzy polskich. Wystawa Sztuka widzenia. Nowosielski i inni, zorganizowana w 100. rocznicę urodzin artysty, jest próbą osadzenia jego twórczości w szerszym kontekście sztuki polskiej drugiej połowy XX wieku i zaproszeniem odbiorców do wspólnego aktu widzenia, a tym samym tworzenia.
Jerzy Nowosielski wypracował swój indywidualny styl łączący postać ludzką, głównie kobiecą, akt oraz abstrakcję, w których poruszał się na granicy erotyki i mistycyzmu
W twórczości Jerzego Nowosielskiego można odnaleźć zarówno fascynację sztuką bizantyjską, metafizyką ikon, ale także sztuką awangardową. Artysta związany z powojenną II Grupą Krakowskąi Tadeuszem Kantorem, elementy swojego języka plastycznego budował czerpiąc inspiracje z surrealizmu i abstrakcji, a w figuracji używał zwłaszcza motywu kobiecego ciała. Jerzy Nowosielski wypracował swój indywidualny styl łączący postać ludzką, głównie kobiecą, akt oraz abstrakcję,
w których poruszał się na granicy erotyki i mistycyzmu. Jego sposoby widzenia, odwzorowywania i komentowania świata pojawiały się również w pracach twórców, którzy jak i on doświadczyli traumy II wojny światowej, ale także u reprezentantów kolejnych pokoleń artystów.
Na wystawie Sztuka widzenia. Nowosielski i inni w Zamku Królewskim w Warszawie, publiczność spotka się m.in. z poetyką surrealizmu, niepokojącą erotyką, irracjonalizmem i senną metaforą, która wyraźnie pobrzmiewała w wielu pracach artysty.
Pokaz obrazów Jerzego Nowosielskiego jest sam w sobie wydarzeniem niezwykłym, ponieważ mamy do czynienia ze zjawiskiem bardzo wyrazistym i łatwo zauważalnym. Wystawa Sztuka widzenia. Nowosielski i inni jest w pierwszej kolejności wyborem prac z najnowszego okresu polskiego malarstwa. Prezentowany zestaw może być określony jako „Nowosielski na tle”, przy czym w tym wypadku tło nie jest ani uzupełnieniem, ani aneksem do twórczości artysty, ale tworzy ważną próbę ukazania ciekawej i, jak się wydaje, reprezentatywnej panoramy polskiej sztuki ostatniej doby. Jednocześnie zestawienie prac Nowosielskiego z olśniewającymi dziełami powstałymi równolegle, malowanymi w tym samym czasie, czyni tę ekspozycję nie tylko ciekawą i inspirującą, ale również bogatą w przeżycia. – mówi prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie.
Jednym z punktów odniesienia dla zamkowej wystawy stało się sformułowanie, którym twórczość Nowosielskiego opisał jeden z jego największych apologetów – prof. Mieczysław Porębski, wybitny historyk, krytyk i teoretyk sztuki. Rozpięta wedle jego słów „pomiędzy świętością ikony a cielesnością materii” miała być emanacją realizmu eschatologicznego. Ten esencjonalny i pojemny termin badacz rozszerzył z czasem na twórczość wielu pozostałych członków II Grupy Krakowskiej oraz następne pokolenia artystek i artystów, którzy podobnie jak Nowosielski tworzyli sztukę odpowiadającą na metafizyczny głód człowieka.
Wystawa Sztuka widzenia. Nowosielski i inni jest podzielona na cztery kręgi narracyjne, które można wyodrębnić w twórczości artysty
Są to: surrealizm, cielesność, eschatologia oraz abstrakcja. W ramach każdego z nich wybrane obrazy i rysunki Jerzego Nowosielskiego, cytaty z jego wypowiedzi, a
zachowane materiały filmowe stanowią rodzaj istotnego kontekstu czy wręcz klucza interpretacyjnego do zaprezentowanych prac innych wybitnych twórców podejmujących podobne wątki. Wśród nich pojawiają się takie nazwiska jak: Wojciech Fangor, Stefan Gierowski, Władysław Hasior, Maria Jarema, Jadwiga Sawicka, Teresa Pągowska i inni. Powstały z zestawienia prac na wystawie, swoisty dialog twórców między sobą, a jednocześnie również z publicznością, czyni tę wystawę wyjątkową.
Rok 2023 w Zamku Królewskim w Warszawie kończymy wystawą czasową Sztuka widzenia. Nowosielski i inni, upamiętniając jednego z najbardziej rozpoznawalnych artystów XX wieku, którego sztuka jest postrzegana jako zjawisko unikatowe, odważnie łączące sferę sacrum i profanum.