5 listopada 1901 roku zainaugurowała działalność Filharmonia Warszawska

Gmach Filharmonii Warszawskiej stanął w latach 1900-1901 w kwartale ulic Jasnej, Moniuszki i Sienkiewicza, na terenie ówczesnego centrum finansowego miasta. Koncert inauguracyjny Filharmonii, złożony z utworów kompozytorów polskich, odbył się 5 listopada 1901. Orkiestrę poprowadził Emil Młynarski, a jako soliści wystąpili Wiktor Grąbczewski (bas) oraz Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista, kompozytor i przyszły mąż stanu.

Rys historyczny

Budynek z lat 1901-1945 wzorowany był na europejskich filharmoniach i operach XIX wieku, przede wszystkim na Operze Paryskiej. Otrzymał bardzo bogaty wystrój eklektyczny, z wpływami neorenesansu i neobaroku europejskiego w nowoczesnej na owe czasy interpretacji.
Fundatorami Filharmonii Warszawskiej byli między innymi właściciel kapitału, bankier baron (tytuł nadany przez Imperatora Rosji) Leopold Julian Kronenberg i pianista IgnacyJan Paderewski. Za projekt architektoniczny odpowiedzialni byli Karol Kozłowski i Izydor Pianka. Za rzeźby na fasadzie: Stanisław R. Lewandowski, Władysław Mazur. Piękny plafon w sali koncertowej był autorstwa Henryka Siemiradzkiego.

Orkiestra koncertowała z wieloma najsłynniejszymi artystami tamtej doby. Dyrygowali nią m.in.: Emil Młynarski, Grzegorz Fitelberg, Mieczysław Karłowicz, Henryk Melcer, Zygmunt Noskowski, Feliks Nowowiejski, Artur Rodziński oraz Hermann Abendroth, Edvard Grieg, Artur Honegger, Otto Klemperer, Ruggiero Leoncavallo, Artur Nikisch, Siergiej Prokofiew, Siergiej Rachmaninow, Maurice Ravel, Camille Saint-Saëns, Richard Strauss i Igor Strawiński. Występowali m.in. pianiści: Stefan Askenase, Zbigniew Drzewiecki, Leopold Godowski, Witold Małcużyński, Ignacy Jan Paderewski, Artur Rubinstein, Claudio Arrau, Vladimir Horowitz, Wilhelm Kempff; skrzypkowie: Leopold Auer, Jascha Heifetz, Bronisław Huberman, Paweł Kochański, Pablo Sarasate, Jacques Thibaud, Eugéne Ysaye; wiolonczeliści: Pablo Casals, Gaspar Cassadó, Eli Kochański, Gregor Piatigorski, Kazimierz Wiłkomirski; organiści: Feliks Nowowiejski, Feliks Rączkowski, Bolesław Szabelski; śpiewacy: Aleksander Bandrowski, Ewa Bandrowska-Turska, Wiktor Brégy, Adam Didur, Jan Kiepura, Ada Sari, Salomea Kruszelnicka-Biccioni, Fiodor Szalapin, Wanda Wermińska.

W Filharmonii Warszawskiej odbyły się I, II i III Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina (1927, 1932, 1937), I Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. H. Wieniawskiego (1935), I Powszechny Festiwal Sztuki Polskiej (1937) oraz (częściowo) XVII Festiwal Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (1939).

II wojna światowa przerwała działalność Filharmonii Warszawskiej; jej budynek został zniszczony niemieckimi nalotami, a niemal połowa członków orkiestry straciła życie. Zespół odtworzono po wojnie w sezonie 1947/48. Odbudowę gmachu, w zupełnie odmiennym stylu, ukończono w roku 1955. W dniu 21 lutego, z okazji inauguracji sezonu w nowej własnej siedzibie, Filharmonia Warszawska została uhonorowana mianem Filharmonii Narodowej.