Wielka duma! Warszawski Matejko na płycie Lady Gaga
Obraz wybitnego polskiego malarza Jana Matejko, którego można nazwać malarzem historycznym, wkrótce opuści gmach Muzeum Narodowe w Warszawie, i wyruszy w podróż do Paryża, gdzie będzie eksponowany na wystawie „Figures of the fool” w Luwrze. Ale to nie wszystko.
Stańczyk
Podobno Stańczyk istniał naprawdę. Urodził się najpewniej około roku 1480, zmarł ok. 1560 roku, a pochodził z jednej z podkrakowskich miejscowości, najprawdopodobniej z rodziny szlacheckiej. Według zapisów historycznych był człowiekiem oczytanym i inteligentnym, a przede wszystkim – co oczywiste w przypadku zawodu królewskiego błazna – cechowało go cięte poczucie humoru oraz odwaga w wyrażaniu poglądów. Niewiele wiadomo o Stańczyku ponad to, żeby był nadwornym błaznem na dworach aż trzech królów: Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta Starego i Zygmunta II Augusta.
(…)
Pełny tytuł obrazu brzmi: „Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska”. Przedstawia siedzącego w fotelu i pogrążonego w zadumie królewskiego błazna. W rogu obrazu, przez otwarte drzwi widać, że tuż obok odbywa się gwarne przyjęcie, bohater jednak nie bierze w nim udziału, najprawdopodobniej zasmucony czy przejęty informacjami, jakie otrzymał w liście, widocznym na stole po jego prawej stronie. Stańczyk siedzi w ciemnej komnacie, kontrastującej z rozświetloną salą balową. Przeciwwagą dla niej jest namalowane po przeciwległej stronie płótna okno. Widać przez nie wieżę wawelskiej katedry oraz rozcinającą nocne niebo kometę, jasny znak, że zbliża się katastrofa.
Historycznym tłem dla tego obrazu była toczona w latach 1512–1522 pomiędzy Polską i Wielkim Księstwem Litewskim a Rosją wojna, a przede wszystkim jedna z jej bitew: oblężenie Smoleńska, w wyniku którego w 1514 roku Rosjanie na kolejne blisko sto lat zajęli twierdzę. Ze względu na jej strategiczne położenie było to rozwiązanie wyjątkowo niekorzystne, zagrażające bezpieczeństwu zarówno Polski, jak Litwy, blokujące także możliwość ekspansji na wschód. (culture.pl).
Z Lady Gaga
Czujni fani Jana Matejki zauważyli, że gwiazda muzealnych zbiorów pojawiła się na okładce płyty „Harlequin” niejakiej Lady Gagi. Album towarzyszy zbliżającej się premierze filmu „Joker: Folie à Deux”. My oczywiście wiemy, że Joker jest tylko jeden! Nie jest to zresztą debiut Stańczyka w popkulturze – przypomnijmy, że wystąpił również w serialu „Co robimy w ukryciu” jako przewodniczący Wampirzej Rady, Paduk Obłąkany. – czytamy na stronie Muzeum Narodowego.
„Stańczyk” do Warszawy powróci w lutym.
Jan Matejko Stańczyk (Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska),1862,
olej na płótnie, 88 x 120, wł. Muzeum Narodowe w Warszawie, tu na płycie Lady Gaga.