Kongresy Kultury są BARDZO WAŻNE bo na lata kreują kierunek sztuki i kultury, w którym mają podążać. Pierwszy był Zjazd Grunwaldzki w 1910 r i. traktuje się go umownie jako pierwszy Kongres Kultury Polskiej, choć z kongresem rozumianym jako zgromadzenie poświęcone obradom i dyskusjom miał niewiele wspólnego. Ideą Zjazdu Grunwaldzkiego była przede wszystkim chęć uczczenia rocznicy zwycięstwa polskiego oręża w 1410 roku w bitwie pod Grunwaldem. Kolejnym kongresem w polskiej historii był „Antyfaszystowski” Kongres Kultury Polskiej zorganizowany w 1936 roku we Lwowie. Jego inspiracją był paryski Międzynarodowy Antyfaszystowski Kongres Pisarzy w 1935 roku, podczas obrad którego zaapelowano o organizowanie lokalnych związków i spotkań intelektualistów, których celem miała być obrona kultury przed faszyzmem.

Rys historyczny

III „Milenijny” Kongres Kultury Polskiej w Warszawie z 1966 roku odbył się z inicjatywy władz PRL. Przeszedł do historii jako ten, który miał za zadanie umocnienie pozycji władz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej i odwrócenie uwagi od – uroczyście świętowanego przez Kościół – Milenium Chrztu Polski. Merytorycznie myślą przewodnią kongresu była – jak pisał Jarosław Iwaszkiewicz – „synteza dorobku kultury polskiej w tysiącletniej historii państwa, jego wkład w rozwój światowej kultury, ze szczególnym uwzględnieniem dwudziestolecia Polski Ludowej”.

Najsłynniejszym Kongresem Kultury Polskiej był IV „Solidarnościowy”, zwołany na fali posierpniowego uniesienia społecznego, jaki zainicjował ruch Solidarności. W przeciwieństwie do Kongresu z 1966 roku obradowano bez partyjnej kurateli. Kongres, przerwany po dwóch dniach przez stan wojenny, zyskał wymiar symboliczny. W informacji wręczanej przy wejściu na salę obrad deklarowano wolność kultury niepodlegającej żadnym ograniczeniom oraz podkreślano potrzebę zarysowania strategii rozwoju kultury wkraczającej w nową sytuację społeczną, która wytworzyła się w wyniku robotniczego protestu w sierpniu 1980 roku. Przerwanie obrad ostatniego trzeciego dnia, 13 grudnia 1981 roku, stało się świadectwem przemocy władz PRL-u wobec twórców i uczestników zjazdu. Próbą dokończenia przerwanego w ’81 roku kongresu był Kongres Kultury Polskiej zwołany w 2000 roku w Warszawie. Podczas jego otwarcia wyświetlony został film o kongresie z 1981 roku, zatytułowany „Kronika przerwanego Kongresu” w reżyserii Ewy Bielskiej.

Udział w zjeździe wzięło ponad tysiąc osób, reprezentujących rozmaite środowiska kulturalne. Referat inauguracyjny wygłosił Ryszard Kapuściński. W zamyśle organizatorów zjazd miał stać się wyrazem koalicji różnych środowisk kulturotwórczych.

Wystosowano apel, w którym zwrócono się o wsparcie dla organizacji międzynarodowych występujących w obronie twórców z tych krajów świata, w których łamane są podstawowe zasady demokracji i swobody twórcze. Magdalena Abakanowicz wystąpiła z postulatem stworzenia w Polsce Muzeum Sztuki Współczesnej. Przedstawiony został też pomysł, aby jednym ze środków finansowania kultury w Polsce były pieniądze z nowej, stworzonej specjalnie w tym celu, gry liczbowej. Wielu uczestników kongresu dostrzegało też potrzebę powołania specjalnego kanału telewizyjnego poświęconego wyłącznie sprawom kultury. Kazimierz Braun podsumował Kongres słowami: „Kongres w 2000 ujawnił, że kultura polska znajduje się w stanie wielorakiego kryzysu”..

Dlaczego to takie ważne?

W środku sezonu urlopowego, pani minister MKDiN, Hanna Wróblewska, podała ważną informację o organizacji kolejnego kongresu kultury. Został on zatytułowany współKongres Kultury i ma być miejscem dyskusji o przyszłości polskiej kultury z udziałem wszystkich środowisk, dla których kultura jest ważna.  Ma odbyć odbyć się 7-9 listopada w Warszawie.

Powołano także zespół programowy kongresu złożony z osób o lewicowych oraz skrajnie lewicowych poglądach, który będzie odpowiadał za programowanie 10 głównych paneli.  Zarówno czas ogłoszenia, jak i skład zespołu programowego wskazuje, że – mimo haseł o wspólnotowości i różnorodności – z dyskusji mają być wyłączone środowiska, które nie podzielają lewicowego, ideologicznego spojrzenia na kulturę.

Na stronie kongresu czytamy:

Dziś, w czasach politycznej polaryzacji oraz narastających wyzwań społecznych, technologicznych i ekologicznych, potrzebna jest w Polsce nowa umowa społeczna. Jej podstawową częścią powinna być nowa polityka kulturalna – tworząca warunki otwartej rozmowy i ekspresji zróżnicowanych wartości, idei, postaw i estetyk. Kultura jest sferą wolności i autonomii. Zarazem kultura może i powinna działać w samym sercu życia społecznego, wyznaczać wartości, inspirować nowe strategie działania, angażować się w politykę równościową, migracyjną, ekologiczną czy pracowniczą, ale też – działając za pomocą twórczych narzędzi sztuki – przyczyniać się do dobrostanu osób i grup, także tych, które na co dzień sytuują się na obrzeżach głównych nurtów życia społecznego.

Dlatego, wzywamy do szerokiego porozumienia osób, grup i środowisk w kwestii przyszłości kultury w Polsce. W tym celu powołujemy współKongres Kultury – kolejny po kongresach w 1981, 2000, 2009 i 2016 roku – tym razem jednak, co niezwykle ważne, we współpracy strony społecznej i strony rządowej, która odpowiedziała pozytywnie na społeczne wezwanie. Chcemy wspólnie opracować katalog zadań, przed jakimi stoimy, oraz propozycje możliwych rozwiązań praktycznych i odpowiedzi ideowych.

Zmobilizujmy się, by jak najliczniej włączyć się w ten kongres i wpływać na jego kształt. To ważne, bo tylko zarejestrowani uczestnicy kongresu mogą zgłaszać do 8 września tematy i uczestników 20 debat stolikowych w trakcie Kongresu. Co ważniejsze, tylko zarejestrowani uczestnicy będą mogli wybierać w głosowaniu, które panele odbędą się pojawią się na Kongresie.

Co należy zrobić?

Minister Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Hanna Wróblewska, chce aby kongres tworzyły jedynie tzw. środowiska progresywne, dlatego też ogromnie ważne abyśmy wykonali dosłownie kilka kroków, o których poniżej.

W tym celu trzeba zarejestrować się jako uczestnik Kongresu na stronie:

https://ankieta.nck.pl/ankieta/1304394/wspolkongres-kultury.html

Formularz jest prosty, wystarczy wpisać imię, nazwisko, zawód, email, zaznaczyć wiek oraz zaakceptować standardowy regulamin. Można to zrobić szybko i sprawnie. To bardzo ważne, by się zarejestrować, bo tylko uczestnicy mogą zgłaszać propozycje paneli oraz tylko zarejestrowani uczestnicy mogą wybierać poprzez głosowanie konkretne panele.

Informacje o współKongresie Kultury dostępne są na stronie internetowej:

https://nck.pl/projekty-kulturalne/kongres-kultury-/o-projekcie.html

Kolejny krokiem będzie prezentacja tematów, które należy podjąć. Dlatego też tematy paneli podane będą podane przez nas w późniejszym czasie.

Do dzieła!