Niebywały sukces prof. Grażyny Jurkowlaniec. Jest pierwszą kobieta w Polsce, która otrzymała to wyróżnienie

Projekty dwojga laureatów grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) będą realizowane na Uniwersytecie Warszawskim. Prof. Grażyna Jurkowlaniec (jest historykiem sztuki) z Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce jest pierwszą Polką nagrodzoną grantem Advanced. Prof. Emanuel Gull, Szwajcar z Uniwersytetu w Michigan, swój grant prowadzić będzie na Wydziale Fizyki UW, gdzie przenosi swoje laboratorium. Skupmy się jednak na Pani profesor.

Fauna a pojęcie Europy Wschodniej

11 kwietnia o godz. 12.00 Europejska Rada ds. Badań Naukowych (European Research Council) ogłosiła wyniki konkursu na Advanced Grants. Finansowanie otrzymały trzy projekty z Polski, z których dwa będą prowadzone na Uniwersytecie Warszawskim. Spośród 1829 zgłoszonych propozycji 255 zostało wybranych do finansowania. Średni współczynnik sukcesu dla konkursu Advanced Grants wynosi około 13,9%. Największy udział mają w nich projekty z panelu nauki fizyczne i inżynieria. Laureaci grantów reprezentują w większości ośrodki niemieckie i francuskie.

Prof. Grażyna Jurkowlaniec z Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce UW poprowadzi projekt SAIGA (Scholars, Animals, Images, Geographies, and the Arts: De-exoticizing Eastern Europe in the Early Modern Period). Badaczka jest drugą osobą z Polski, która zrealizuje grant Advanced w panelu nauk humanistycznych i społecznych, i jednocześnie pierwszą kobieta w Polsce, która otrzymała to wyróżnienie. W ramach projektu SAIGA prof. Jurkowlaniec będzie analizować relacje między badaniami nad fauną Europy Wschodniej a sposobami rozumienia tego regionu w okresie od XVI do XVIII wieku.

Szczególną rolę w badaniach odgrywać będą gatunki zwierząt typowych dla Europy Wschodniej, takie jak: tur, żubr, łoś, a także suhak stepowy, którego łacińska nazwa saiga jest akronimem projektu.

– Te zwierzęta były znane uczonym od XVI do XVIII wieku głównie dzięki przekazom autorów starożytnych i średniowiecznych oraz współczesnym relacjom lokalnych informatorów, którzy nie zawsze byli wiarygodni. Dostarczane przez nich wizerunki były masowo reprodukowane, co często nie przyczyniało się do postępów nauki, lecz, przeciwnie, utrwalało błędy i nieporozumienia. Profesor Grażyna Jurkowlaniec

Jako przykład badaczka podaje fragment pamiętników O wojnie galijskiej Cezara, gdzie narrację o wyprawie wojennej przerywa opis Lasu Hercyńskiego i zamieszkujących go zwierząt, niespotykanych nigdzie indziej. – Jednym z nich – obok łosia i tura – jest „byk podobny z wyglądu do jelenia”. Ilustracje i komentarze do tego fragmentu są fascynującym świadectwem zmagań nowożytnych uczonych z identyfikacją istoty, w której obecni badacze zwykle rozpoznają renifera – tłumaczy laureatka.

Prof. Jurkowlaniec spodziewa się, że badania doprowadzą do krytycznej rewizji sposobu rozumienia Europy Wschodniej. Innowacyjność projektu SAIGA ma trzy wymiary. Po pierwsze, badacze skupią się na źródłach wizualnych i materialnych jako co najmniej równorzędnych wobec źródeł pisanych. Po drugie, będą szukać klucza do nowożytnego pojęcia Europy Wschodniej w sferze historii naturalnej, a nie, jak dotychczas, w historii intelektualnej, politycznej czy społecznej. Po trzecie, wbrew przyjmowanemu powszechnie założeniu o transferze wiedzy głównie z Zachodu na Wschód, badacze z projektu SAIGA pokażą aktywną rolę Europy Wschodniej w kształtowaniu wiedzy zoologicznej.

Projekt łączy kilka dyscyplin i metod badawczych

Projekt łączy kilka dyscyplin i metod badawczych: historię nauki (zwłaszcza zoologii), historię sztuki, dzieje książki, geografię historyczną, filologię i literaturoznawstwo. Do jego realizacji niezbędne będzie zbudowanie zespołu o szerokich i różnorodnych kompetencjach.

– Chciałabym, żeby zespół składał się głównie z osób na wczesnym etapie kariery. Zależy mi na tym, by budowały one swój warsztat, wykraczając poza granice jednej dyscypliny, a jednocześnie maksymalnie wykorzystując możliwości, które oferują współczesnym humanistom narzędzia cyfrowe – mówi prof. Jurkowlaniec.

Wyniki badań opracowane zostaną w formie monografii i artykułów oraz zaprezentowane na wystawie. Dane i ich wizualizacje będą zebrane w bazie URUS rozwijanej we współpracy z Centrum Kompetencji Cyfrowych UW.

za; Uniwersytet Warszawski

Portal Warszawski