16 stycznia 1959 roku utworzono Kampinoski Park Narodowy

Kampinoski Park Narodowy został utworzony 16 I 1959 roku dzięki staraniom Jadwigi i Romana Kobendzów. Położony jest na Nizinie Środkowomazowieckiej, między lewym brzegiem Wisły a Bzurą, tuż przy północno-zachodnich rogatkach Warszawy. Powierzchnia parku wynosi 38 544,33 ha, z czego 72,40 ha przypada na Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach w woj. łódzkim.

Wokół parku rozciąga się strefa ochronna o areale 37 756 ha

W granicach parku znajdują się rozległe obszary Puszczy Kampinoskiej, położone w pradolinie Wisły. Puszcza tworzy wyraźnie wyodrębniony układ przyrodniczy, usytuowany w punkcie węzłowym korytarzy ekologicznych (doliny Wisły, Bugu i Narwi) o znaczeniu europejskim. Teren ten został ukształtowany w okresie polodowcowym przez wody z topniejącego lodowca spływające do morza szerokim na 18 km korytem Prawisły. Wyspy i ławice dały początek wydmom, a w dawnych korytach i starorzeczach wytworzyły się tereny bagienne.

Tak powstały dwa ułożone równoleżnikowo pasy wydmowe oraz leżące pomiędzy nimi dwa pasy bagienne. Dodatkowo wśród kompleksów wydm znajdują się podmokłe zagłębienia, a na terenach bagiennych piaszczyste wzniesienia oraz niewielkie wydmy. Duże zróżnicowanie siedlisk powoduje, że występuje tutaj ponad 50 zbiorowisk roślinnych. Tworzy je ok. 1400 gatunków roślin naczyniowych, 115 gatunków mszaków oraz 146 gatunków porostów. Wśród nich znajdują się gatunki reliktowe oraz charakterystyczne dla różnych stref geograficznych, jak relikt epoki polodowcowej – chamedafne północna, gatunki borealne – zimoziół północny i kosaciec syberyjski, relikty pontyjskie – wisienka kwaśna i wężymord stepowy. 74 występujących w parku gatunków roślin podlega ochronie całkowitej, m.in. wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, sasanki otwarta i łąkowa, bluszcz pospolity, storczyki.

W parku występuje 66 gatunków drzew i 70 gatunków krzewów, z czego 33 gatunki drzew i 46 gatunków krzewów jest pochodzenia rodzimego. Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna, zajmująca 69,5% powierzchni leśnej, następnymi są olcha czarna (12,5%), dąb szypułkowy i bezszypułkowy (10,30%) oraz brzoza brodawkowata i omszona (6,45%). Lasy zajmują ponad 73% powierzchni parku, resztę stanowią różnego rodzaju zbiorowiska nieleśne.

Najbardziej wartościowe fragmenty parku objęte są ochroną ścisłą w 22 obszarach ochrony ścisłej o łącznej powierzchni 4636 ha (ok. 12% pow. parku)

Największy z nich Sieraków (1205 ha) położony jest tylko kilka kilometrów od granic Warszawy. Na pozostałych terenach prowadzone są różnorodne działania z zakresu ochrony czynnej, mające na celu przywrócenie utraconych walorów przyrodniczych: przebudowa drzewostanów, odtwarzanie zakłóconych stosunków wodnych, reintrodukcja występujących tu wcześniej gatunków roślin (cis, modrzew europejski) i zwierząt. W celu zachowania tradycyjnego, rolniczego krajobrazu Mazowsza zostały wyodrębnione 4 strefy ochrony krajobrazowej o docelowej powierzchni 3200 ha (8,3% areału parku). W granicach parku znajduje się 156 drzew pomnikowych, najstarszym jest liczący ponad 330 lat „Dąb Kobendzy”.

Zadaniem parku jest także ochrona znajdujących się na jego terenie pamiątek historii i kultury

W przeszłości Puszcza Kampinoska była miejscem wielu wojen, powstań i bitew. Najkrwawszym był okres II wojny światowej – we wrześniu 1939 toczyły tutaj walki idące na odsiecz Warszawie armie “Poznań” i “Pomorze”, przez całą okupację puszcza była schronieniem i miejscem szkolenia żołnierzy AK. W 1944 roku w puszczy powstał obóz warowny, obejmujący wiele wsi. Teren ten, całkowicie wolny od okupanta, przyjęło się wówczas nazywać „Niepodległą Rzeczpospolitą Kampinoską”. Stąd zgrupowanie AK „Kampinos” przez dwa miesiące niosło pomoc powstaniu warszawskiemu. Świadectwem tamtych mrocznych czasów są cmentarze wojenne i partyzanckie oraz rozsiane po całej puszczy mogiły. Na cmentarzu-mauzoleum w Palmirach znajdują się groby 2115 ofiar masowych egzekucji dokonywanych potajemnie w Puszczy Kampinoskiej i innych podwarszawskich lasach. W parku i jego sąsiedztwie znajduje się wiele zabytków architektury, z których najsłynniejsze związane są z życiem Fryderyka Chopina. Są to dworek w Żelazowej Woli, miejsce urodzin kompozytora, oraz gotycko-renesansowy kościół obronny w Brochowie, gdzie rodzice Fryderyka brali ślub, a on sam był ochrzczony.

Ze względu na wartości przyrodnicze oraz znaczenie społeczne w 2000 roku Kampinoski Park Narodowy wraz ze strefą ochronną został uznany przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery pod nazwą „Puszcza Kampinoska”.

Park stanowi ważną bazę rekreacyjno-wypoczynkową dla stolicy. Odwiedzający mają do dyspozycji 350 km szlaków turystycznych pieszych, 200-kilometrowy szlak rowerowy, trasy konne oraz 19 parkingów i 12 polan wypoczynkowych znajdujących się na obrzeżach parku. Działalność edukacyjną park prowadzi w trzech placówkach: Centrum Edukacji w Izabelinie, Ośrodku Dydaktyczno-Muzealnym im. Jadwigi i Romana Kobendzów w Granicy i Ośrodku Hodowli Żubrów im. prezydenta RP Ignacego Mościckiego w Smardzewicach. Dwa pierwsze ośrodki mają ekspozycje muzealne, oferują pokazy filmów i przezroczy oraz różnorodne zajęcia edukacyjne, głównie dla dzieci oraz młodzieży szkolnej i akademickiej.

za: kampinoski-pn.gov.pl

Portal Warszawski