[OPINIA] Nie dajcie sobie wcisnąć mandatu za „nieustąpienie pierwszeństwa” pieszemu, który jeszcze nie rozpoczął przekraczania granicy pomiędzy chodnikiem lub poboczem

Na łamach Portalu Warszawskiego publikujemy demokratycznie (od lewa do prawa) opinie mieszkańców, specjalistów, radnych, blogerów, i innych. Dziś publikujemy opinię W. Matejko z portalu Strefabrd.pl

Zastosowane metody analizy prawnej

Nie dajcie sobie wcisnąć mandatu za „nieustąpienie pierwszeństwa” pieszemu, który jeszcze nie rozpoczął przekraczania granicy pomiędzy chodnikiem lub poboczem, a przejściem dla pieszych, lecz dopiero zbliżał się do przejścia dla pieszych lub oczekiwał przed tym przejściem.

W nr. 3 z 2023 r. czasopisma Paragraf na Drodze, wydawanego przez Instytut Ekspertyz Sądowych im. prof. dra Jana Sehna w Krakowie, ukazał się artykuł radcy prawnego Witolda Matejko, który stanowi kontynuację dyskusji dotyczącej zmian Prd w zakresie pierwszeństwa pieszych. Autor ten niezwykle wnikliwie przeanalizował m. in. dotychczasowe piśmiennictwo, w szczególności pod kątem zasad wykładni prawa. Zamieszczamy więc wybrane fragmenty tej obszernej publikacji zachęcając Czytelników do zapoznania się z całością treści pliku pdf dostępnego na stronie Wydawnictwa PnD: https://www.ejournals.eu/PnD/2023/3-2023/art/25020/.

Poniżej zaprezentowaliśmy część treści w formie cytatów (z pominięciem odniesienia do przypisów dolnych – poza jednym), które nam jako redakcji wydają się nową argumentacją wobec literatury cytowanej w przedmiotowej pracy. Należy dodać, że w publikacji znajdują się także miejsca, w których Autor podziela niektóre poglądy osób o generalnie odmiennych stanowiskach. Również na naszej stronie możecie Państwo wyszukać powiązane publikacje wpisując we wbudowaną wyszukiwarkę artykuły Prd dotyczące zagadnienia lub też poprzez wybranie opcji „więcej” w obojętnej sekcji tematycznej (kategorii), a następnie z rozwijanej listy podkategorii „wykładnia prawa” lub bliźniaczej. Natomiast wyszukanie chronologicznie wszystkich naszych publikacji wymaga wybrania opcji „aktualności”.

W streszczeniu Autor podaje:

„Analizę oparto w szczególności na podstawowych zasadach interpretacji prawa, takich jak zasada pierwszeństwa, wykładni językowej i subsydiarności wykładni celowościowej. Artykuł obejmuje także analizę relacji pojęć pieszego »wchodzącego na przejście« i »znajdującego się na przejściu«, jak również porównanie rozwiązania przyjętego w polskim Prawie o ruchu drogowym z uregulowaniami Konwencji o ruchu drogowym oraz przepisami obowiązującymi w niektórych innych państwach europejskich.”

Aprobowane piśmiennictwo

Z nowej argumentacji warto przytoczyć:

„Za ścisłą wykładnią tego pojęcia opowiedział się M. Burtowy, który wyraził pogląd, że przyznanie pieszemu wchodzącemu na przejście pierwszeństwa przed pojazdem »nie oznacza konieczności zatrzymania pojazdu, gdy pieszy jedynie oczekuje na wejście na jezdnię. Jednakże oznacza to konieczność wzmożenia czujności przez kierującego pojazdem w sytuacji, gdy z mowy ciała pieszego wynika, iż kończy już oczekiwanie na znalezienie się na przejściu dla pieszych lub z dynamiki zbliżania się do granicy chodnika z przejściem dla pieszych wynika, iż ma on zamiar wejść na jezdnię lub torowisko.« Wskazał także, że pojęcie »pieszego wchodzącego« nie może podlegać wykładni rozszerzającej, a »pieszym wchodzącym (…) nie jest pieszy stojący przy krawędzi jezdni i oczekujący na wejście dla pieszych, nawet jeśli ‘ma zamiar’, ‘zdradza zamiar’ czy też ‘zamierza przejść przez jezdnię’ (…), gdyż nie tylko forsowałoby to wykładnię sprzeczną z wyraźną treścią przepisu i zasadami logiki (…) lecz także rodziło ryzyko paraliżowania ruchu drogowego poprzez konieczność zbyt daleko idącego interpretowania przez kierujących pojazdami mylących nieraz sygnałów od pieszych stojących przy krawędzi jezdni.« Nadto zdaniem M. Burtowego z aktualnej treści art. 26 p.r.d. »wynika, iż pieszy, który dopiero ma zamiar wejść na przejście dla pieszych, nie ma pierwszeństwa przed pojazdem.«”

„Jednym z głównych założeń zasady pierwszeństwa wykładni językowej jest realizacja gwarancyjnej funkcji prawa. Jak wskazuje L. Morawski: »Podstawowym uzasadnieniem zasady pierwszeństwa wykładni językowej jest fakt, że to właśnie język., a nie inne media, jest podstawowym instrumentem komunikowania się prawodawcy z adresatami jego norm (por. wyrok NSA z 5 sierpnia 2004 r., FSK 372/04, ONSAiWSA 2005/1/17). Do tego też faktu nawiązuje fundamentalny dla zasady pierwszeństwa wykładni językowej argument z państwa prawa. Obywatele mają bowiem prawo działać w zaufaniu przede wszystkim do tego, co zostało w tekstach prawnych napisane, a nie do tego, co prawodawca zamierzał, czy chciał osiągnąć.« (…)

Zasady te mają, jak również zaznacza L. Morawski, szczególnie doniosłe znaczenie w odniesieniu do tych norm prawnych, który adresatami jest ogół społeczeństwa, a nie prawnicy lub innego rodzaju specjaliści. Przepisy prawa muszą być wobec tego redagowane i interpretowane w taki sposób, by były zrozumiałe dla ich odbiorcy. Trafna jest wobec tego uwaga P. Krzemienia, że odczytywanie norm prawnych niemających charakteru specjalistycznego, adresowanych do przeciętnego uczestnika ruchu, musi być jednoznaczne w odbiorze dla takiego przeciętnego uczestnika ruchu. Nie można od przeciętnego uczestnika ruchu drogowego oczekiwać, aby dokonywał wykładni celowościowej przepisów p.r.d. pod groźbą kary za niepodporządkowanie się normie, która jest sprzeczna z językowym znaczeniem tych przepisów. Założenie takie byłoby oczywiście nie do pogodzenia z zasadami państwa prawa. (…)

Odnosząc się do przywołanych poglądów opowiadających się za szerokim rozumieniem pojęcia »pieszego wchodzącego na przejście« trudno nie zauważyć, że wbrew zasadzie prymatu wykładni językowej odstępują one od rezultatu tej wykładni, nie dostarczając dla takiego postępowania przekonującego (a nawet jakiegokolwiek) uzasadnienia.”

więcej TUTAJ

Portal Warszawski