30 września 1700 roku urodził się Stanisław Konarski, założyciel Collegium Nobilium w Warszawie

30 września 1700 roku w Żarczycach Dużych (obecnie w województwie świętokrzyskim) urodził się Stanisław Konarski (grafika) herbu Gryf- pijar, publicysta, pedagog, nauczyciel domowy, założyciel Collegium Nobilium w Warszawie.

Rys biograficzny, dzieciństwo, młodość

Rodzina Konarskiego należała do stanu szlacheckiego oraz posiadała długoletnie tradycje urzędnicze w Polsce. Jego matka, Helena z Czermińskich, pochodziła z bardzo wpływowego i bogatego rodu magnackiego Tarłów, odznaczającego się herbem Topór. Dzięki temu Konarski od najmłodszych lat nie musiał martwić się o sprawy finansowe – mecenasami jego dzieł wielokrotnie byli członkowie najbliższej rodziny ze strony matki. W wyniku bardzo szybkiej śmierci rodziców i oddania Konarskiego pod opiekę wuja, Antoniego Czermińskiego, w 1709 r. trafił on do kolegium pijarskiego w Piotrkowie. Po ukończeniu szkoły wstąpił do Zakonu Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych (Ordo Clericorum Regularium Pauperum Matris Dei Scholarum Piarum), znanego szerzej jako Zakon Pijarów, który wsławił się oddaniem wielkich zasług w rozwoju oświaty i szkolnictwa w Polsce i w Europie. Nowicjat rozpoczął w niewielkiej miejscowości Podoliniec, gdzie przez blisko 7 lat pracował jako nauczyciel składni językowej oraz poezji w polskim kolegium. Specjalizował się wówczas w dziedzinie nauk humanistycznych oraz pełnił funkcję szkolnego katechety.

Collegium Nobilium

Collegium Novum (taką bowiem nazwę nosiła nowa placówka oświatowa Konarskiego do 1741 r.) stanowiła pierwszą nowoczesną szkołę 5-klasową, gdzie nauka trwała przez 8 lat, zaś poziom ostatecznego wykształcenia równać się mógł z uniwersyteckim. Stanisław Konarski wprowadził w „program nauczania” wiele oświeceniowych rozwiązań, opartych w znacznej mierze o nauki empiryczne i przyrodnicze. Nauczano w niej – oprócz wyżej wspomnianych nauk przyrodniczych – historii, prawa, ekonomii czy matematyki. Ograniczono przestarzałą wówczas grekę i łacinę na rzecz języków nowożytnych (głównie niemieckiego i francuskiego) oraz oczywiście języka polskiego.

Collegium Nobilium

Konarski jako retor dbał także o umiejętności wymowy i argumentowania swoich uczniów, co wciąż stanowiło fundament przyszłej kariery dyplomatycznej wychowanków. Wśród postulatów edukacyjnych polskiego reformatora wymienia się m.in.: odrzucenie staroświeckiej erudycji, wzmocnienie nacisku na nauczanie przedmiotów przyrodniczych, języka polskiego i wiedzy praktycznej, wprowadzenie zajęć fizyczno-manualnych czy kształtowanie postawy chrześcijańskiej i rozwoju duchowego uczniów – choć w mniej autorytarny sposób niż czynili to do tej pory jezuici. Bardzo ważnym do odnotowania jest również fakt, iż to właśnie Collegium Nobilium Konarskiego posłużyło jako wzór do przyszłej ogólnej reformy szkół pijarskich, do której to później nawiązywała Komisja Edukacji Narodowej.

Stanisław Konarski zmarł w wieku niespełna 73 lat w Warszawie.

za; historia.org.pl

Portal Warszawski