Tak zdradzili „Grota” Roweckiego. Kalksteinowie, Świerczewski i inni…

20 czerwca 1944 r. w Warszawie, w piwnicy budynku przy ul. Krochmalnej 74, żołnierze z Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej AK, dowodzeni przez zastępcę kierownika wydziału – Stefana Rysia „Józefa”, rozpoczęli przesłuchanie jednego z nich – Eugeniusza Świerczewskiego. Pytania dotyczyły współpracy z Gestapo i wydania w ręce Niemców pracowników wywiadu i łączności AK.

Świrczewski

Przesłuchiwany, Eugeniusz Świrczewski „Gens”, był jednym z kluczowych sprawców aresztowania komendanta głównego AK gen. Stefana Roweckiego „Grota”. 30 czerwca 1943 r. Świerczewski miał zauważyć gen. Roweckiego przypadkiem na ulicy, a następnie śledzić go i gdy generał wszedł do kamienicy przy ul. Spiskiej 14, zawiadomić swych mocodawców, dzwoniąc najpewniej z najbliższej budki telefonicznej do siedziby Gestapo.

Eugeniusz Świerczewski nie działał sam. Był członkiem siatki nadzorowanej przez SS-Untersturmführera Ericha Mertena, w skład której wchodzili również Ludwik Kalkstein i Blanka Kaczorowska. Bilans działalności tej grupy w latach 1942–1943 to ponad 500 aresztowanych dowódców i współpracowników wywiadu Armii Krajowej, który okresowo został w Warszawie rozbity.
Zdrada nie pozostała bez kary. W grudniu 1943 r. kontrwywiad AK zdemaskował Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego jako agentów Gestapo. Dostępne informacje nie przekazują jednak pełnego przebiegu wydarzeń. Według jednej z wersji, Wojskowy Sąd Specjalny skazał trójkę zdrajców na karę śmierci już 25 marca 1944 r. Zgodnie z innymi źródłami, pełny obraz zdrady Kalksteina i Kaczorowskiej Świerczewski przedstawił w maju 1944 r., usiłując nawiązać kontakt z konspiracją jako kurier „na wschód”, który utracił kontakt organizacyjny.

Kalksteinowie

Kierowana przez Kalksteina grupa liczyła 10 pracowników i około 150 informatorów (według zeznań Kalksteina grupa liczyła około siedmiu osób). Działalność Kalksteina została przerwana w końcu marca lub na początku kwietnia 1942 r. aresztowaniem w mieszkaniu Kopczewskiego przy ul. Opoczyńskiej. 15 maja została aresztowana jego matka Ludwika z domu Kucińska, w czerwcu zaś – jego siostra Nina, żona Świerczewskiego.

Z Armii Krajowej do Urzędu Bezpieczeństwa

Blanka Kaczorowska „Sroka” urodziła się 13 października 1922 r. w Brześciu nad Bugiem. W konspiracji działała początkowo w wywiadzie w Siedlcach, skąd zagrożona aresztowaniem wyjechała w początkach listopada 1941 r. do Warszawy. Rozkazem z 11 listopada została odznaczona Krzyżem Walecznych. Powojenne zeznania członków konspiracji w Siedlcach nie są jednoznaczne zarówno co do działalności Kaczorowskiej, jak i stopnia jej zagrożenia. Na przełomie 1941 i 1942 r. została włączona w prace grupy „H”. Po aresztowaniu Kalksteina pracowała u Karola Trojanowskiego „Radwana”. Według powojennych zeznań od września 1942 r. przebywała w Częstochowie, gdzie po wyjściu z więzienia w drugiej połowie października odszukał ją Kalkstein.
Po wojnie gładko przechodzi do współpracy z UB i do łóżka towarzysza Ministra Kultury i Sztuki Włodzimierza, Włodzimierza Sokorskiego. Jej kariera rozwija się błyskotliwie aż do 1953 roku, kiedy to jej możni protektorzy (i tata – sędzia w Sądzie Najwyższym) nie są w stanie dalej kryć jej zbrodniczej przyszłości. Zostaje skazana na dożywocie … i wychodzi na wolność w 1958 roku. Od 1959 roku ponownie na żołdzie SB jako TW ps. ,, Katarzyna” gdzie ,,pracuje” do 1972 roku.

W 1971 roku wyjeżdża na stałe do Francji. Tam rozpoznana jako konfidentka Gestapo występuje do władz PRL o paszport konsularny który otrzymuje. Mieszka we Francji do swojej śmierci w 2002 roku.

Ps. Jej ostatni paszport konsularny został wydany w …..1994 roku a więc teoretycznie w ,,Wolnej” Polsce !!

Ludwik Kalkstein

Ludwik Kalkstein-Stoliński urodził się 13 marca 1920 r. w Warszawie, gdzie wiosną 1939 r. ukończył gimnazjum, we wrześniu wyjechał do Wilna. Tam działał najprawdopodobniej w konspiracji (w swoich zeznaniach wymienił ks. [Kazimierza?] Kucharskiego i „Tajną Organizację Wojskową”) W styczniu 1940 r. został wysłany z pocztą do Warszawy, gdzie zaangażowano go w sieci wywiadowczej „Stragan”. Jego przełożonym był Jerzy Jurkowski „Wedel” zajmujący się wówczas ewidencjonowaniem materiałów wywiadowczych i sporządzaniem raportów miesięcznych. Proponowano mu wyjazd na ziemie okupowane przez ZSRS z zadaniami wywiadowczymi. Razem z nim mieli wyjechać jego brat stryjeczny Krystian Kalkstein i Andrzej Wilczyński. Ludwik Kalkstein odmówił wyjazdu, pozostali pojechali.

Wiosną 1941 r. przystąpił do organizowania grupy obserwacyjno-wywiadowczej o kryptonimie „Hanka”. W grupie tej zastępcą kierownika był jego szwagier Eugeniusz Świerczewski, a także jego przyszła żona Blanka Kaczorowska „Sroka” – pełniąca funkcje sekretarki, maszynistki i tłumaczki, oraz jego brat cioteczny Jerzy Kopczewski „Krzysztof”. Rozkazem z 11 listopada 1941 r. Kalkstein został odznaczony Krzyżem Walecznych.

za; IPN, wiki, Zbyszek Dzięgielewski

Portal Warszawski

Wspieraj niezależne warszawskie media.

Dzięki Tobie możemy pełnić naszą misję

Konto do wpłat: 61102049000000890231388541

w tytule wpłat: Darowizna

Przeczytaj również

Logotyp Portal Warszawski
Kontakt

Ostatnie atykuły