13 listopada 1806 roku w Wilnie urodziła się Emilia Plater, uczestniczka powstania listopadowego

Emilia Plater urodziła się w 1806 roku we Wilnie. Była dobrze wykształcona, w latach 20 XIX wieku wiele podróżowała po byłych ziemiach Rzeczypospolitej. Gdy doszło do wybuchu powstania, była jednym z jego inicjatorów na Litwie.

Rys biograficzny

Kilka lat później jej rodzice rozstali się i wyjechała z matką do należącego do krewnych majątku Liksna koło Dyneburga (obecna Łotwa), gdzie wychowywała się i kształciła wspólnie z dwoma kuzynami. Interesowała się literaturą i historią, pisała wiersze, a także jeździła konno, ćwiczyła fechtunek i polowała. Odbyła również liczne podróże po terenie dzisiejszej Polski, Litwy i Białorusi.

Z pobudek patriotycznych odrzuciła oświadczyny zamożnego rosyjskiego inżyniera. W 1830 r. ciężko przeżyła śmierć matki. Na wieść o wybuchu powstania nawoływała do podjęcia walki na Litwie, ale – jako kobietę – odsunięto ją od decyzji. Po uzyskaniu obietnicy wsparcia od adeptów miejscowej szkoły podchorążych w Dyneburgu, gdzie kształcili się jej dwaj krewniacy, opracowała plan zdobycia miasta. Szansa powstała, gdy w marcu 1831 r. oddział Juliusza Grużewskiego pokonał Rosjan stacjonujących w miejscowości Rosienie, co stało się sygnałem do powstania na Litwie.

Wojsko

Wspólnie uczestniczyły w potyczkach pod Mejszagołą i Garbielowem, gdzie gen. Dezydery Chłapowski przyznał Emilii honorowy stopień kapitana. Jego decyzją otrzymała także dowództwo 1. kompanii 1. Pułku Piechoty Litewskiej. Jej oddział walczył m.in. o Kowno, a sama Plater odznaczyła się niezwykłą walecznością broniąc eskortowanych oddziałów zaopatrzenia armii powstańczej. Kiedy dowodzący także jej grupą gen. Chłapowski podjął decyzję o rezygnacji z dalszej walki, Plater zdecydowała się na dołączenie do sił powstańczych w rejonie Warszawy.

Razem z krewnym Cezarym Platerem i Raszanowiczówną przedzierała się lasami w przebraniu chłopskim, jednak podróż okazała się dla niej zbyt wyczerpująca i chora Emilia musiała zatrzymać się pod przybranym nazwiskiem Korawińska w Justianowie (pow. sejneński) w dworku Abłamowiczów, gdzie ją leczono.

Dosłużyła się w wojsku stopnia kapitana Wojska Polskiego, walczyła w nim do samego końca, w ostatnim etapie nawet jako partyzantka, ukrywając się po lasach. Okazało się jednak, że było to dla niej za dużo. Zmarła 23 grudnia 1831 wskutek wyczerpania fizycznego związanego z udziałem w partyzantce.

W Warszawie istnieje Prywatne Żeńskie Szkoły im. Cecylii Plater-Zyberkówny to placówka edukacyjne z ponad 130-letnią tradycją.

Portal Warszawski. O krok do przodu