Dosłownie dwa tygodnie temu wspominaliśmy tę wspaniałą świątynie w ramach Barbórki, która od wczoraj jest już zabytkiem. Decyzją Jakuba Lewickiego, Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, do rejestru zabytków zostały wpisane budynek kościoła przy ul. Nowogrodzkiej 51 w Warszawie, wraz z ogrodzeniem posesji i fragment muru z reliktem d. kostnicy i stacjami Drogi Krzyżowej oraz historyczny teren dawnego Cmentarza Świętokrzyskiego i Parafii św. Barbary w granicach ww. ogrodzenia, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe obiektu. Postępowanie przeprowadzone zostało na wniosek Archidiecezji Warszawskiej.
Historia św. Barbabry
Cmentarz Świętokrzyski wytyczono w 1781, a do 1783 wzniesiono kaplicę przycmentarną pw. św. Barbary, zachowaną do dziś. Ograniczona obszarowo nekropolia na Koszykach osiągnęła w 1823 roku liczbę 100 tys. pochówków. W 1836 roku ostatecznie zakazano dalszego grzebania zmarłych. Opuszczone miejsce popadało w ruinę, w 1860 roku cmentarz likwidowano. Po ekshumacjach, część mogił przeniesiono w sąsiedztwo kaplicy św. Barbary a tablice wmontowano w mur, rozbierając stopniowo katakumby, teren zaś uporządkowano i obsadzono drzewami.
Powyższe działania dały początek założonej w 1866 roku parafii, z pierwszą siedzibą w wyremontowanej kaplicy św. Barbary i z nowo wybudowaną parterową plebanią na terenie przylegającym do ul. Nowogrodzkiej. W latach 1883-1886 wzniesiony został kościół pw. św. św. Piotra i Pawła. Równocześnie wybudowano wikariatkę (1884), a po 1886 roku stacje Drogi Krzyżowej przy murze cmentarnym i Mauzoleum Przeździeckich
W grudniu 1944 roku kościół został wysadzony w powietrze, w wyniku czego uszkodzeniu uległ dach i wnętrze kaplicy, którą odnawiano etapami. Kościół parafialny odbudowano w latach 1946-1975.
Jednym z najbardziej wartościowych zabytkowych elementów zagospodarowania terenu jest zespół stacji Drogi Krzyżowej. Są to jedyne komponenty architektonicznej koncepcji założenia z lat 1883-1887 dające w małej skali wyobrażenie o formie architektonicznej niezachowanych, pokrewnych stylowo ceglanych budowli kościoła i mauzoleum. Walory formy i jej skromnego ornamentalnego opracowania, malownicze zróżnicowanie materiałowe ozdobnych wątków ceglanych, szkliwionej ceramiki i piaskowca świadczą o wysokich walorach estetycznych kaplic.