Dziś otwarcie Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Jego budowa trwała 19 lat!

Pierwsza umowa na budowę budynku Muzeum Sztuki Nowoczesnej została zawarta w 2005 r. Ten pierwszy krok zrobili wtedy Waldemar Dąbrowski (wtedy minister kultury) i Andrzej Urbański (wiceprezydent Warszawy, zastępca Lecha Kaczyńskiego). Kolejne umowy podpisywali prezydent Hanna Gronkiewicz Waltz i Rafał Trzaskowski. I tym samym po 19 latach, i po odrzuceniu przez prezydenta i niedouczonych urzędników, być najlepszego projektu światowego formatu Franka Gehry’ego, doczekaliśmy się otwarcia MSN. 

Rys historyczny

MSN zostało założone w 2005, w latach 2005–2022 jako instytucja kultury współprowadzona przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i miasto Warszawę, od 2023 samorządowa instytucja kultury prowadzona przez miasto Warszawę.

Od stycznia 2008 do marca 2017 Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie prowadziło działalność w siedzibie tymczasowej w lokalu przy ulicy Pańskiej 3, w bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu Kultury i Nauki. W marcu 2017 otworzyło nową przestrzeń wystawienniczą na Wybrzeżu Kościuszkowskim 22, nadając jej nazwę „Muzeum nad Wisłą”. Organizowane przez Muzeum wystawy, wydarzenia kulturalne i edukacyjne oraz wydawane publikacje służą wypracowaniu kompleksowego programu działalności w przyszłej siedzibie na placu Defilad. Muzeum realizuje programy badawcze w zakresie historii sztuki najnowszej, sukcesywnie rozbudowuje swoją ofertę dla publiczności, skoncentrowaną na sztukach wizualnych, projektowaniu graficznym, wzornictwie i architekturze. Do kluczowych zadań Muzeum należy gromadzenie kolekcji dzieł sztuki, która prezentowana będzie w nowym gmachu.

Od 2007 dyrektorem muzeum jest Joanna Mytkowska.

Mogliśmy mieć światowy projekt

W 2006 ogłoszono międzynarodowy konkurs architektoniczny na projekt siedziby muzeum. Konkurs rozstrzygnięto 18 lutego 2007. Wzięło w nim udział 109 projektów. Pierwszą nagrodę otrzymała koncepcja przedstawiona przez szwajcarskiego architekta Christiana Kereza. Budynek o powierzchni około 30 000 metrów kw. miał zostać zrealizowany w latach 2012–2016 po północnej stronie pl. Defilad i wschodniej stronie ul. Marszałkowskiej (w miejscu gdzie wcześniej stała hala Kupieckich Domów Towarowych). 12 kwietnia 2008 prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz i Christian Kerez podpisali umowę na wykonanie projektu muzeum. Latem 2008 roku władze miasta stołecznego Warszawy zdecydowały o zmianie programu funkcjonalnego muzeum i doprojektowaniu wewnątrz budynku pomieszczeń dla teatru TR Warszawa. W rezultacie projekt uległ znaczącej ewolucji, a prace projektowe uległy znacznemu wydłużeniu. Ostateczna koncepcja budynku została zaprezentowana latem 2010 roku. W maju 2012 roku urząd miasta zerwał umowę z Christianem Kerezem, zarzucając mu wielomiesięczne opóźnienia w przekazywaniu dokumentacji projektowej.

W tak zwanym między czasie pojawiła się koncepcja, którą zaprezentowała inicjatorka MSN, Anda Rottenberg.

– Chodziłam do urzędu miasta i mówiłam naczelnemu architektowi Warszawy albo burmistrzowi Śródmieścia, który był – nomen omen – architektem, że Frank Gehry obiecał mi swój projekt. Prezydent miasta zachował się tak, jakby nigdy nie słyszał tego nazwiska, a burmistrz orzekł: „Niech stanie do konkursu”. Prezydent zasugerował jeszcze, by Gehry zrobił projekt i wtedy pomyślimy. Jak to, bez podania lokalizacji? Od kiedy projekty tworzy się w powietrzu? Mnie marzyło się, żeby muzeum stanęło nad Wisłą – wspomina w rozmowie z nami Anda Rottenberg.

Równocześnie zdecydowano, że przez kolejne cztery lata (2012–2016) tymczasową siedzibą muzeum będzie dotychczas zajmowany przez MSN dawny Dom Meblowy „Emilia” przy ul. Emilii Plater 51. Ostatecznie wykonanie projektu architektonicznego budynku muzeum powierzono w 2014 pracowni Thomas Phifer and Partners. Honorarium za projekt wynosi 28 mln zł. Budowa ma kosztować ok. 416 mln zł, a budynek teatru – ok. 125 mln zł.

Nam chodzi o dyskusję

Już wczoraj dziennikarze i wybrani goście mogli zwiedzać MSN.W swoim przemówieniu prezydent Warszawy, Rafał Trzaskowski, podkreślił, że w dzisiejszej spolaryzowanej rzeczywistości na pewno znajdą się tacy, którzy chcieliby sztukę współczesną ocenzurować lub ją zmienić. I dokładnie oto nam chodzi, żeby wywołać dyskusję – przekonywał Trzaskowski.

Więcej w przemówieniu poniżej.

Kiedy ktoś mnie pyta o „kontrowersje wokół @MSN_Warszawa”. pic.twitter.com/djDmgMcDLh

— Rafał Trzaskowski (@trzaskowski_) October 25, 2024