„DAR PADEREWSKIEGO”. Nowa wystawa stała w Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim (oddziale MNW) już otwarta!

W 1930 roku Ignacy Jan Paderewski (1860–1941) zapisem testamentowym podarował Muzeum Narodowemu w Warszawie swoją kolekcję. Znajdywały się w niej dzieła sztuki oraz wiele cennych, osobistych pamiątek, które opowiadają o życiu tego wybitnego muzyka i polityka, jednego z „ojców polskiej niepodległości”.  W Pałacu Bilińskich w Otwocku Wielkim została właśnie otwarta wystawa Dar Paderewskiego.

Rys historyczny

Kazimierz Ludwik Bieliński, marszałek wielki koronny zbudował pałac, który miał być prezentem ślubnym dla żony – Ludwiki z Morsztynów, córki Jana Andrzeja Morsztyna, skarbnika królewskiego i poety, bywalca dworu króla Ludwika XIV w Wersalu. To właśnie przyczyna, dla której w płd. fasadzie rezydencji są herby „Junosza” Bielińskich i „Leliwa” Morsztynów. Wiele niejasności narosło co do projektanta pałacu. Mówi się o Carlo Ceronim i Józefie Fontanie, ale też o wybitnym architekcie Tylmanie z Gameren.

Franciszek Bieliński, syn Kazimierza, znacznie rozbudował pałac. Za jego czasów powstały dwie oficyny, prawdopodobnie pierwotnie połączone jedynie korytarzem w piwnicach. Oficyna wschodnia, na lewo od korpusu głównego, mieściła łaźnię. Podczas prac konserwatorskich odnaleziono muszle, którymi mogły być wyklejone ściany łaźni. Oficyna zachodnia, na prawo od korpusu głównego, mieściła kuchnię z wielkim rusztem, na którym można było upiec całego woła. Na piętrze oficyn znajdowały się najprawdopodobniej pokoje dla służby. W połowie XVIII wieku zbudowano stajnie i inne budynki folwarku niezbędne do funkcjonowania rezydencji.

Po Franciszku Bielińskim majątek w Otwocku Wielkim odziedziczył jego bratanek, także Franciszek Bieliński. Wraz z jego śmiercią w 1809 roku dobiegł końca okres świetności pałacu. W XIX wieku zespół pałacowo-parkowy często zmieniał właścicieli. W 1828 roku stał się własnością Jerzego Jana Kurza, a następnie jego syna Zygmunta, botanika, pioniera nowoczesnego ogrodnictwa. Pałac jednak już wówczas nie był wykorzystywany jako rezydencja mieszkalna z uwagi na zniszczenia, jakie dokonały się tu podczas wojen napoleońskich i powstania listopadowego.

Pałac stał się wkrótce celem wycieczek krajoznawczych, które przybywały tu by podziwiać „romantyczną ruinę”. Życie przeniosło się na folwark, gdzie Władysław Jezierski ostatni przedwojenny właściciel mieszkał wraz z rodziną.

Powojenna historia pałacu rozpoczyna się od generalnego remontu. Wymieniono stropy, zadaszono budynek, odbudowano oficyny. Wszystko z myślą o centrum kultury, jakim miał stać się pałac. Plan ten nigdy nie został zrealizowany. W czasach PRL-u znajdował się tutaj zakład poprawczy dla dziewcząt, następnie rezydencja Urzędu Rady Ministrów. W latach 80. XX wieku w pałacu był internowany Lech Wałęsa. Do 2004 roku pałacem zarządzały kolejno Kancelaria Prezydenta RP, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Dar Paderewskiego

Wystawa to prezentacja ponad 220 dzieł sztuki i pamiątek związanych z Ignacym Janem Paderewskim, jednym z największych polskich muzyków i mężów stanu XX wieku. O jego życiu opowiadają przedmioty. Najważniejsze odznaczenia państwowe i medale ukazują go jako wybitnego polityka, zaangażowanego w działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości. Instrumenty muzyczne, w tym fortepian Steinway & Sons, pamiątkowe batuty i puchary z dedykacjami od orkiestr symfonicznych przypominają o muzycznym geniuszu Paderewskiego, a cenna kolekcja porcelany z Chin i Japonii, wysłużone kufry podróżne oraz komplet dekoracyjnych łyżeczek pamiątkowych – o jego zainteresowaniach i podróżach w różne zakątki świata.

Wgląd w życie domowe i rodzinne Heleny i Ignacego Paderewskich dają codzienne sprzęty: wyrafinowane serwisy do herbaty i kryształowe misy, srebrna waza od Tiffany’ego, maszyna do pisania, portfel i zdobiony filigranem wizytownik. Częścią opowieści o życiu wybitnego polityka i muzyka są nawet karneolowe, miniaturowe figurki kury i koguta: jego żona z pasją hodowała te zwierzęta. Na wystawie nie brakuje też prezentów, które Paderewski otrzymał od przyjaciół i od różnych organizacji w dowód uznania dla wielkiego talentu i wdzięczności za działalność niepodległościową.

Zgromadzone na ekspozycji obiekty są zapisem testamentowym, który w 1930 roku Paderewski podarował Muzeum Narodowemu w Warszawie. Ten dar, którego wybór można oglądać w Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim, prócz wartości materialnej i zabytkowej, był także aktem patriotyzmu. 23 września 1940 roku, w ostatnim przemówieniu radiowym przed wyjazdem ze Szwajcarii do Stanów Zjednoczonych, Paderewski powiedział: „Poświęciłem życie dla ojczyzny swojej. Służyłem jej z całego serca i wszystkich sił swoich […]”.