Odradza się jeden z najpiękniejszych barokowych pałaców dawnej I Rzeczypospolitej – PAŁAC SAPIEHÓW

Pałac wzniesiono w latach 1691-1697 dla hetmana wielkiego litewskiego Kazimierza Jana Sapiehy wg projektu Giovanniego Pietro Pertiego. Misternie zdobiony budynek miał być świadectwem potęgi Sapiehy, który konkurował z Janem III Sobieskim o tron królewski. Pałac Sapiehów był to pałac barokowy położony w dzielnicy Antokolu (lub na Antokolu w litewskim ) z Wilna . Jest to jedyny z wielu pałaców książęcej rodziny Sapiehów, który wciąż pozostaje w Wilnie.

Rys historyczny

Pałac Sapiehów został zlecone przez Wielkiego Hetmana w Wielkim Księstwie Litewskim , Jean-Kazimierz Sapiehy Młodszego. Wnętrze zostało udekorowane freskami autorstwa Michała Anioła Palloniego – w Warszawie dobrze znanego chociażby z kościoła kamedułów na Bielanach.

Piano nobile (kondygnacja mieszcząca pomieszczenia o charakterze reprezentacyjnym oraz pokoje mieszkalne właściciela) również ozdobione holenderskimi płytkami fajansowymi i mozaikami przedstawiającymi herby, krajobrazy, kościoły i zamki, posiadanych lub budowanych przez Sapiehów.

„Giovanni Pietro Perti czynny był na Wileńszczyźnie w końcu XVII i na początku XVIII w. Żył w latach 1648-1714. W latach 1689-92 Perti pracował przy wznoszeniu i dekorowaniu pałacu wojewody wileńskiego i hetmana wielkiego litewskiego Jana Kazimierza Sapiehy na Antokolu. Od 1691 był serwitorem tego magnata (z roczną pensją) nie tylko jako artysta: miał również obowiązki administratora jurydyki antokolskiej. Z polecenia Sapiehy ok. 1692, wespół ze swym teściem, dekorował wnętrze kaplicy Św. Kazimierza przy wileńskiej katedrze. W tym samym roku wznosił, przebudowywał i dekorował pałac Sapiehy w Grodnie. W latach 1690-94 uczestniczył przy wznoszeniu i dekorowaniu pałacu hetmana wielkiego polnego Dominika Michała Słuszki pod Antokolem, w 1694 zaś przy wznoszeniu klasztoru trynitarzy na Antokolu. W 1700 przebywał kilka miesięcy w rodzinnych stronach. Powrócił jednak do Wilna, gdzie pracował przy wznoszeniu kościoła trynitarzy na Antokolu. Zmarł w Wilnie w 1714 roku i najprawdopodobniej został pochowany w antokolskim kościele kanoników regularnych. Doczekał się sześciorga dzieci – trzech córek i trzech synów.”

Pośród realizacji Pertiego najwyższy poziom reprezentują stiuki na Antokolu. Postacie są statyczne, pełne spokoju. Mimo bogactwa dekoracji wnętrze nie wydaje się przeładowane. Z kolei trynitarskie stiuki zdradzają znajomość rozwiązań rzymskich – głównie rzeźb i systemów dekoracji architektury projektowanych przez Gianlorenzo Berniniego. Perti oprócz dzieł Rzymianina znał także dzieła artystów czynnych w swoich rodzinnych stronach, m.in. w Como, np. autorstwa Agostino Silva.

(za; Paweł Freus, listopad 2007, culture.pl)

Obiekt został zniszczony w 1700 roku przez skonfederowaną szlachtę w czasie wojny domowej na Litwie. Odbudowany. W 1809 zakupiony przez rząd rosyjski i przebudowany na szpital wojskowy. Pałac utracił w tym czasie hełmy alkierzy i tympanon. Zniszczono bogate wnętrza. Arkady loggii zostały zamurowane.
W okresie międzywojennym częściowo wyremontowany mieścił Szpital Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.

W czasie IIWŚ ponownie użytkowany jako szpital wojskowy i ponownie zrujnowany. Obecne prace trwają od 2012 roku i w zamierzeniu mają przywrócić pałacowi oryginalny barokowy splendor.

Jak informuje polskojęzyczny portal radia Znad Wilii w budynku planowane jest otwarcie Centrum Edukacji Kulturowej.

za; Rekonstrukcje i odbudowy

Portal Warszawski