20 grudnia 1920 r., autobusy na stałe zagościły na ulicach Warszawy

Już w 1901 roku “zarejestrowano pierwsze towarzystwo przewozowe Freeze i S-ka, którego celem był zakup i eksploatacja na trasach miejskich 25 sześcioosobowych omnibusów, zaś na trasach podmiejskich – 10 bardziej pojemnych wozów”. Po wchłonięciu Warszawskiego Towarzystwa Eksploatacji Samochodów w 1902 roku rozpoczęto przewóz towarów, a w 1903 roku – po uzyskaniu niezbędnej koncesji – przewóz osób między Śródmieściem a Pragą. Po początkowych sukcesach nazbyt kosztowna komunikacja omnibusowa szybko zaczęła przynosić straty, tak że najpóźniej w 1904 roku ją zlikwidowano.

Historia właściwa rozpoczęła się w 1919 roku

Decyzją magistratu miasta przyznanie koncesji na zbiorowy przewóz osób miało być uzależnione od zgody samego magistratu oraz Dyrekcji Tramwajów. W ten sposób władze miasta pozbyły się konkurencji i mogły zwlekać w nieskończoność z uruchomieniem komunikacji autobusowej. Według niektórych źródeł prowadziły one jednak badania nad stanem dróg prowadzących na przedmieścia Warszawy i wydaniem opinii, że… nie nadają się one do poprowadzenia tam komunikacji autobusowej. Wszystko zmieniło się jednak pod presją tłumu. Mieszkańcy przedmieść Warszawy naciskali na poprawienie stanu komunikacji miejskiej, ale moda z Zachodu na komunikację autobusową zrobiła też swoje. Historia właściwa rozpoczęła się w 1919 roku, kiedy władze Tramwajów m. st. Warszawy zamówiły łącznie 56 autobusów w dwóch firmach: austriackim Saurerze i oraz niemieckim Benz-Gaggenau. Saurery były pojazdami piętrowymi, wykonanymi w dwóch wersjach: z otwartym górnym pomostem i z pomostem zamkniętym. Autobusy marki Benz były natomiast klasycznymi pojazdami z zamkniętym nadwoziem, do których dokupiono później 10 przyczep. Na początku 1920 roku w Dyrekcji Tramwajów powołano Wydział Ruchu Autobusowego, który miał przygotować i rozpocząć eksploatację tych pojazdów.

Jako pierwsze – w dniu, w którym wybuchł strajk tramwajarzy – dotarły autobusy Saurer. Od razu skierowano je do obsługi zorganizowanej wespół ze Stowarzyszeniem Pomocy Społecznej linii zastępczej, biegnącej z pl. Zamkowego do pl. Zbawiciela. Jak podaje monografia, dniem tym był 29 czerwca 1920 roku. Warto wspomnieć, że według informacji podanych w monografii, po zakończeniu strajku wznowiono prace nad uruchomieniem regularnych linii. Wówczas do Warszawy przybyły pozostałe zamówione autobusy z Austrii, dzięki czemu 17 lipca uruchomiono dwie regularne linie: z Dworca Wiedeńskiego do Wojtówki oraz z Dworca Brzeskiego na pl. Trzech Krzyży. Komunikację tę szybko zlikwidowano w związku ze zbliżającym się frontem wojny polsko-bolszewickiej oraz zarządzoną na początek sierpnia mobilizacją, co poskutkowało m.in. zarekwirowaniem wszystkich autobusów na potrzeby wojska.

Po zakończeniu wojny nieco zdezelowane pojazdy wróciły do miasta i zaczęły ponownie pełnić swoje funkcje po ich odpowiednim przystosowaniu dopiero 20 grudnia 1920 roku.

za; kmkm.waw.pl, zdj. NAC

Portal Warszawski. O krok do prozdu