Za kilka dni na szczyt kopca powróci Pomnik Polski Walczącej upamiętniający bohaterów Powstania Warszawskiego

Kopiec na Mokotowie usypywano w latach 1946-50, zwożąc w tym celu gruz z całego miasta. Do transportowania materiału na szczyt używano przede wszystkim powozów konnych. W ten sposób usypano wzniesienie o wysokości 31 metrów. Z czasem pokryto je piachem i gliną.

Rys historyczny

Historia wzgórza uformowanego na Czerniakowie w dzielnicy Mokotów sięga 1946 r. Pomysłodawcą usypania kopca z gruzów Warszawy był Stanisław Gruszczyński, inżynier architekt zaangażowany w prace Biura Odbudowy Stolicy. Szacuje się, że po wojnie na obszarze Warszawy zalegało 20 milionów metrów sześciennych gruzu. Dlatego w 1945 r. przy BOS powstała „komisja gruzowa”, która szukała sposobu na zagospodarowanie pozostałości po stołecznych budynkach – w pierwszej kolejności poprzez ich wtórne wykorzystanie jako materiału budowlanego. Gruzem, który nie nadawał się do przetworzenia, najpierw zasypywano nieczynne glinianki – szczęśliwicką i moczydłowską, które z czasem urosły ponad poziom terenu jako sztuczne wzniesienia.

Kopiec na Mokotowie usypywano w latach 1946-50, zwożąc w tym celu gruz z całego miasta. Do transportowania materiału na szczyt używano przede wszystkim powozów konnych. W ten sposób usypano wzniesienie o wysokości 31 metrów. Z czasem pokryto je piachem i gliną.

Już autor koncepcji stworzenia kopca podsuwał nazwy projektu. Były to m.in.: Pomnik Zburzonej Warszawy, Grób Warszawy, Pomnik Wolności. Przez lata wzniesienie przy ul. Bartyckiej nazywano po prostu Kopcem Czerniakowskim. Żołnierze związani ze Światowym Związkiem Żołnierzy AK zaproponowali, by był to Kopiec Pamięci Narodowej. Ostatecznie uchwałą Rady m.st. Warszawy z 24 marca 2004 r. przyjęto nazwę Kopiec Powstania Warszawskiego. Jedenaście ulic wokół kopca o otrzymało nazwy związane ze zgrupowaniami walczącymi w powstaniu.

Pomnik Polski Walczącej

Przez lata teren kopca był niezagospodarowany. W latach 60. nadal zwożono tam gruz, ale i śmieci komunalne – na planie Warszawy z 1995 roku dla opisania kopca użyto sformułowania „góra śmieci”. Powstańcy związani ze środowiskiem ŚZŻAK przez wiele lat zabiegali o uporządkowanie kopca oraz o ustawienie na jego szczycie pomnika w formie znaku Polski Walczącej. Głównym inicjatorem akcji był Eugeniusz „Kotwa” Ajewski (1915-2006), podpułkownik AK, uczestnik powstania warszawskiego, architekt i członek BOS. Dzięki staraniom i determinacji „Kotwy” Ajewskiego oraz jego kolegów udało się ustawić pomnik w 1994 roku, w przeddzień 50. rocznicy upadku powstania.

Eugeniusz Ajewski w publicznych wypowiedziach pomysł stworzenia kopca przypisywał jednak Stanisławowi Gruszczyńskiemu, którego znał osobiście. Siebie przedstawiał jako „skromnego kontynuatora jego idei”. Nie znajdujemy jednak potwierdzenia, że to Gruszczyński „zaprojektował zwałkę gruzu zburzonej stolicy właśnie na Czerniakowie” – jak pisze Ajewski w „Dziejach budowy Kopca Czerniakowskiego”. W chwili śmierci Gruszczyńskiego w 1958 roku czerniakowska „zwałka” uchodziła za peryferyjnie położone wysypisko.

Dla uczczenia 60. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego wybudowano schody prowadzące na kopiec od ul. Bartyckiej. Od 2004 roku są one Aleją Godziny „W”.

Jak będzie wyglądać nowy park?

Jeszcze w tym roku zakończą się prace nad stworzeniem Parku Akcji „Burza” pod Kopcem Powstania Warszawskiego. A już za kilka dni na szczyt kopca powróci Pomnik Polski Walczącej upamiętniający bohaterów Powstania Warszawskiego. Dziś przybliżamy historię tego symbolicznego wzniesienia. W nowym parku powstaje ścieżka historyczna, która przybliży ideę powojennego odrodzenia stolicy. Gruz z ruin Warszawy zostanie wyeksponowany przy wejściu do parku od ul. Bartyckiej i wzdłuż schodów tworzących Aleję Godziny “W”. Na ścieżce zostaną umieszczone tablice edukacyjne.

(za; Zarząd Zieleni)

Portal Warszawski