Równo 94 lata temu otwarto w Warszawie dla publiczności Ogród Zoologiczny

Prowadzenie ogrodu powierzono Wenantemu Burdzińskiemu, byłemu dyrektorowi i założycielowi ogrodu zoologicznego w Kijowie. Pierwszymi mieszkańcami ogrodu stały się zwierzęta z upadłego zwierzyńca Pągowskiego oraz mniejszych menażerii. Po śmierci Wenantego Burdzińskiego dyrektorem ogrodu został Jan Żabiński, człowiek wielkiej wiedzy, miłośnik zwierząt i popularyzator przyrody.

Rys historyczny

Pierwsze zwierzyńce w Warszawie powstawały przy dworach królewskich. W XVII wieku na skarpie Pałacu Kazimierzowskiego zlokalizowana była menażeria dworu Wazów. To właśnie na jej terenie rozgrywa się opisana przez Sienkiewicza w „Potopie” scena walki Zagłoby z małpami. Z zamiłowania do zwierząt słynął król Jan III Sobieski. W zwierzyńcu przy pałacu w Wilanowie zgromadził sporą kolekcję egzotycznych gatunków.

. 17 czerwca 1884 roku, przy ul. Bagatela, zamożny adwokat Jan Maurycy Kamiński założył ogród zoologiczny jako spółkę akcyjną. Wśród akcjonariuszy znalazła się m.in. istniejąca do dziś firma Blikle. Ogród cieszył się dużą popularnością. Niestety po sześciu latach działalności zdarzył się przykry wypadek. Po spożyciu zatrutego mięsa padły wszystkie drapieżniki. Zdecydowano o zamknięciu placówki, a pozostałe zwierzęta sprzedano za granicę. Starania o utworzenie nowego ZOO udaremnił wybuch I Wojny Światowej. Dopiero w 1926 roku zamożny cukiernik i wielki miłośnik przyrody – Mieczysław Pągowski – własnym kosztem i pracą utworzył w Warszawie nowy zwierzyniec. Początkowo mieścił się on przy ul. Koszykowej. Otwarcie dla publiczności nastąpiło w lipcu 1926 r.

W tym samym czasie, z inicjatywy warszawskich nauczycieli przyrody, również przy Al. 3 Maja (w miejscu dzisiejszego Muzeum Narodowego), powstała menażeria licząca około 150 zwierząt. Miejsce to nazwano „Studium Biologicznym”.

Uchwałą magistratu z dnia 14 czerwca 1927 roku powołano do życia Miejski Ogród Zoologiczny na Pradze, w miejscu, w którym znajduje się do dziś. Nowy ogród otrzymał obszar o wielkości 12 ha. Prace budowlane rozpoczęto w sierpniu, a w listopadzie powierzono kierownictwo ogrodu Wenantemu Burdzińskiemu – byłemu dyrektorowi i założycielowi ogrodu zoologicznego w Kijowie. Szybkie tempo budowy umożliwiło oficjalne otwarcie ZOO już 11 marca 1928 roku.

W grudniu 1928 r. zmarł Wenanty Burdziński. Warto wspomnieć, że zmarł po ciężkim zapaleniu płuc, którego nabawił się przy pełnej poświęcenia pracy w ogrodzie. Podczas niezwykle ostrej zimy, nie zważając na własne zdrowie osobiście uczestniczył w pracach, które miały na celu przygotowanie zwierząt do przetrwania mrozów.

Po nieoczekiwanej śmierci dyrektora ZOO władze miasta rozpisały konkurs na to stanowisko. 1 czerwca 1929 roku objął je młody utalentowany zoolog – adiunkt Katedry Zoologii i Fizjologii Zwierząt SGGW – Jan Żabiński. Ogród zaczął rozwijać się wspaniale, powstawały nowe obiekty (np. małpiarnia, hipopotamiarnia, słoniarnia, żyrafiarnia, wybieg dla białych niedźwiedzi i basen dla fok), przybywały nowe zwierzęta, rodziły się młode. W czerwcu 1937 roku przyszła na świat słynna słonica Tuzinka. Był to dwunasty z rzędu słoń urodzony w niewoli, odkąd zaczęły powstawać ogrody zoologiczne, a jak dotąd jedyny urodzony w Polsce. Popularność warszawskiego ZOO z roku na rok rosła. Niestety, ten wspaniały okres został przerwany przez wybuch wojny

Po wojnie

W listopadzie 1945 roku dyrektor Jan Żabiński, po powrocie z obozu, rozpoczął pracę w radiu. Tymczasem warszawiacy coraz głośniej domagali się reaktywowania ich ulubionego ZOO. W 1946 roku w Rotterdamie odbył się pierwszy po wojnie Zjazd Międzynarodowej Unii Dyrektorów Ogrodów Zoologicznych – IUDZG. Członkowie tej organizacji zadeklarowali pomoc dla Warszawskiego ZOO, w postaci wielu interesujących zwierząt. W styczniu 1948 roku, Uchwałą Przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej, przywrócono do życia Warszawski Ogród Zoologiczny, a stanowisko dyrektora ponownie powierzono dr Janowi Żabińskiemu. Rozpoczęło się grodzenie terenu, prace porządkowe i remont ocalałych obiektów. Z zagranicznych ogrodów i od prywatnych kolekcjonerów przybywały nowe zwierzęta.

22 lipca 1949 roku Warszawskie ZOO zostało oficjalnie otwarte! W roku 1950 weszła w życie ustawa o państwowym nadzorze nad polskimi ogrodami zoologicznymi – powstał Inspektorat Nadzoru, którego pierwszym inspektorem został dyrektor Żabiński. Pod koniec 1950 roku Jan Żabiński nieoczekiwanie zrezygnował z kierowania ogrodem i od tej pory poświęcał się wyłącznie pracy popularnonaukowej; stał się autorem 60 pozycji książkowych i około 1500 pogadanek radiowych o tematyce zoologicznej.

za; zoo.waw.pl

Portal Warszawski