24 października 1939 r., zbiegł z transportu na przesłuchanie, i ukrywał się na terenie warszawskiego getta

Rys biograficzny

Na początku nie znał języka polskiego, nauczył się go jednak bardzo szybko, do końca zachowując lekki cudzoziemski akcent. Uczynił z niego część swojej osobowości estradowej. Do legendy przeszło jego powiedzenie „Prouszi panstwa” wygłaszane przed kurtyną, gdy zapowiadał kolejny występ. Uważany był za najlepszego konferansjera okresu międzywojennego, łączył inteligencję z osobistym wdziękiem.

W czasie wojny dysponując austriackim paszportem mógł czuć się bezpiecznie i wyjechać z okupowanej Polski w dowolnym momencie. Nie zrobił tego. Odmówił złożonej mu propozycji prowadzenia teatru dla Niemców. Aresztowany 24 października 1939 roku, zbiegł z transportu na przesłuchanie i ukrywał się, przez pewien czas także na terenie warszawskiego getta. W czasie wojny używał nazwiska Franciszek Nowaczek.

Pozyskanie Járosyego przyczyniło się do rozwoju polskiego teatru małych form. Járosy wykorzystał w Qui Pro Quo doświadczenia zdobyte w teatrzykach rosyjskich, a także swoją rozległą kulturę teatralną i literacką. W rok po przybyciu do Polski zadebiutował w Qui Pro Quo także w roli konferansjera. Na początku nie znał języka polskiego, nauczył się go jednak bardzo szybko, do końca zachowując lekki cudzoziemski akcent. Uczynił z niego część swojej osobowości estradowej. Do legendy przeszło jego powiedzenie „Prouszi panstwa” wygłaszane przed kurtyną, gdy zapowiadał kolejny występ. Krytyk teatralny Jacek Frühling napisał o nim: „łączył w sobie inteligencję konferansjera z wyczuciem aktualności w sposób wręcz idealny. Ale jego głównym atutem był wdzięk osobisty”. Jego umiejętność wydobywania z aktora ogromnych, nieprzeczuwanych wcześniej możliwości, smak artystyczny, wielka sceniczna osobowość przyczyniły się do nadania mu przydomku „Osterwa nadscenek”. (culture.pl)

Pomimo swojego pochodzenia wybrał Polskę i jej język, nigdy nie pogodziwszy się z utratą przybranej ojczyzny.

W liście do przyjaciół pisał tak:

„Pozdrówcie ode mnie najserdeczniej wszystkich wspólnych przyjaciół i tę ziemię, która mi przez dwadzieścia lat dała tyle radości życia i w którą, nie będąc Polakiem, tak wrosłem, że ani kląć, ani kochać już nie potrafię inaczej, jak po polsku„.

Járosy był bożyszczem przedwojennej Warszawy. Do legendy przeszły jego romanse z Hanką Ordonówną, Stefcią Górską i Zofią Terné.

za; Wybitni II RP

zdj. NAC

Portal Warszawski