6 sierpnia 1946 r. dokonano głównej uroczystości pochowania 10 ton ludzkich prochów zebranych w całej Warszawie

Po wybuchu powstania część terytorium Woli została opanowana przez oddziały powstańcze. 5 sierpnia 1944 r. na dzielnicę tę rozpoczęła natarcie grupa gen. Heinza Reinefartha złożona z oddziałów policyjnych, w tym pułku SS Oskara Dirlewangera złożonego z kryminalistów. Zgodnie z rozkazem Heinricha Himmlera, nakazującym niebranie jeńców i „zniszczenie dziesiątków tysięcy” mieszkańców Warszawy, oddziały niemieckie na zdobytych terenach dokonywały masowych mordów ludności cywilnej.

Rzeź Woli

W dniach 5-6 sierpnia w zbiorowych egzekucjach zginęło ok. 38 tys. mieszkańców dzielnicy. Największe egzekucje miały miejsce m.in. w fabryce Zakładów Ursus przy ul. Wolskiej 55 (kilka tysięcy osób), fabryce Franaszka na Wolskiej 43 (ok. tysiąca osób), przy ulicach: Młynarskiej 2 (ok. tysiąca osób), Górczewskiej róg Moczydła (kilka tysięcy ludzi), Wolskiej 78 (ok. 3 tys.), Wolskiej 105-109 (ok. 2 tys.), Wolskiej 122/124 (ok. 700 osób), parku Sowińskiego – Wolska 130/132 (ok. tysiąca osób), kościele św. Wawrzyńca przy Wolskiej 140a (kilkaset osób), cmentarzu prawosławnym przy ul. Wolskiej 140 (od kilkuset do 1,5 tys. osób).

Po zajęciu Woli przez wojska niemieckie liczba masowych egzekucji znacznie się zmniejszyła. Dowództwo niemieckie podjęło wówczas decyzję o ewakuacji ludności cywilnej, ze względu na zbytnie zaabsorbowanie oddziałów mordowaniem oraz chęć wyzyskania ludności Warszawy jako siły roboczej.

Nadal jednak rozstrzeliwano wysegregowanych spośród ewakuowanej ludności powstańców i osoby pochodzenia żydowskiego. Zbiorowych mordów dokonywano także w innych częściach miasta, zwłaszcza w Śródmieściu i na Starym Mieście. Ciała zamordowanych zostały następnie w sierpniu i wrześniu spalone przez tzw. Verbrennungskommnado, w celu zatarcia śladów.

Pomnik

To dzieło wybitnego rzeźbiarza,  Gustawa Zemły. Samo otoczenie z cmentarzem powstało w 1945 roku, a 6 sierpnia 1946 roku dokonano w tym miejscu głównej uroczystości pochowania 10 ton ludzkich prochów zebranych w całej Warszawie. 20 września 1973 roku odsłonięto ten pomnik który poświęcony jest pamięci mieszkańców Warszawy, którzy w latach 1939-1944 oddali swoje życie w obronie stolicy.


Pomnik przedstawia rannego powstańca zasłaniającego własnym ciałem wyrwę w barykadzie. Trzymana przez niego tarcza zasłania kierunek zachodni, co sugeruje atak ze strony Niemców. Wokół pomnika ułożono bruk zebrany z wolskich ulic. W tle pomnika umieszczony jest krzyż, położony w oddali ze względu na próby jego dewastacji.


Znak powstania warszawskiego na pomniku pojawił się jednak dopiero po upadku komunizmu. 20 września 1973 roku ponad kryptą Cmentarza Powstańców Warszawy odsłonięto Pomnik Polegli Niepokonani

Portal Warszawski

Przeczytaj również

Logotyp Portal Warszawski
Kontakt

Ostatnie atykuły