Dzięki współfinansowanemu ze środków UE projektowi w budynku, zwanym Podkową, powstała unikalna przestrzeń edukacyjna i wystawiennicza z bogatą ofertą programową dla zwiedzających. Do nowo wyremontowanego obiektu zapraszamy już od 30 lipca 2021 r. Przez pierwsze trzy dni obowiązuje wstęp wolny.

Rys historyczny

Utrzymany w stylu klasycystycznym budynek, mieszczący stajnie, wozownie i stancje, wzniesiony został w latach 1825-1826 na terenie folwarku, znajdującego się na tyłach Pałacu Myślewickiego w Łazienkach Królewskich.

Obiekt zajął miejsce drewnianej budowli o tym samym przeznaczeniu. Projektantem nowego budynku był Jakub Kubicki, intendent generalny budowli królewskich, utalentowany uczeń architekta Domenica Merliniego.

W czasie przebudowy folwarku Łazienki Królewskie należały do Aleksandra I, który nabył je od spadkobierców króla Stanisława Augusta. Prace, które objęły powstanie murowanych stajni i wozowni, rozpoczęły się w 1825 r., z rozkazu brata cara, wielkiego księcia Konstantego Romanowa.

Stajnie przeznaczone były na 48 koni. Dla zwierząt przygotowano stanowiska uwięziowe wzdłuż długich ścian budynku, pomiędzy boksami zamontowano przegrody wykonane z bali, obitych blachą i pomalowanych farbą olejną na biało. W słupy wzmacniające przegrody wbito haki do wiązania koni. Każde zwierzę miało biały żłób i czarny kosz na siano. Podłoga w stajniach wykonana była z bali.

Trzymanie dużej liczby zwierząt w stajniach wymagało zapewnienia dobrej wentylacji. Do odprowadzania gromadzących się w pomieszczeniach szkodliwych gazów, w każdej stajni wykonano otwory, zwane luftami, i kominy wentylacyjne. Do usuwania nieczystości płynnych służyły rynsztoki. Strych przeznaczono do przechowywania siana, które zrzucano przez cztery – zachowane do dziś – otwory z  klapami. Owies przechowywany był w skrzyniach, a dla sprawnego przemieszczania furażu zainstalowano specjalne urządzenie. Całodobowa obecność obsługi zapewniała należytą opiekę nad zwierzętami.

Wozownie przeznaczone były do przechowywania ośmiu pojazdów konnych, po cztery w każdej. Wtaczano je i wytaczano przez sześć otworów z bramami. Podłoga, podobnie jak w stajniach, wykonana była z bali.

Roboty przy budowie stajni i wozowni wraz z dziedzińcem i okalającym go murem zostały zakończone w grudniu 1826 r. W latach 1886-1896 w budynku prowadzone były remonty, podczas których zmieniono całe pokrycie dachu na blaszane, zaś w 1920 r. blachę żelazną zastąpiła ocynkowana.

Remont

Projekt obejmował wykonywane w latach 2019-2021 prace budowlane, remontowe i konserwatorskie w Stajniach Kubickiego, głównym i najcenniejszym obiekcie tzw. folwarku łazienkowskiego, w skład którego wchodzą obiekty (oprócz stajni m.in. wozownia, kuźnia i pralnia) historycznie związane z tradycją hippiczną i wojskową Łazienek Królewskich.

W trakcie robót udało się odtworzyć historyczną formę i układ Stajni Kubickiego, z przebudowaną częścią centralną i przywróconymi historycznymi wrotami. Do potrzeb wystawienniczych zostały zaadoptowane skrzydła wschodnie i zachodnie. Powstały tam dwie ekspozycje stałe, tj. Powozownia im. Zbigniewa Prus-Niewiadomskiego i królewska manufaktura tkacka.

za; Łazienki Królewskie

zdj. Paweł Czarnecki

PW